5 lầm tưởng phổ biến về dinh dưỡng

Lầm tưởng 1: Tất cả calo đều giống nhau

Nhiều người tin rằng giảm cân chỉ cần đốt cháy nhiều calo hơn lượng nạp vào. Tuy nhiên, không phải calo nào cũng tác động đến cơ thể như nhau. Các loại thực phẩm khác nhau đi qua các con đường trao đổi chất khác nhau và ảnh hưởng đến cảm giác đói, quá trình đốt cháy năng lượng cũng như tích trữ chất béo. Một số thực phẩm giúp tăng chuyển hóa và giảm cảm giác thèm ăn, trong khi các thực phẩm khác lại làm chậm quá trình này. Nếu bạn ăn thực phẩm giàu vi chất và ít qua chế biến, cơ thể có thể tự điều chỉnh cảm giác no mà không cần đếm calo. Giảm cân không chỉ là tính toán calo, mà còn phụ thuộc vào chất lượng thực phẩm bạn ăn.

Lầm tưởng 2: Tập thể dục nhiều thì ăn gì cũng được

Tập thể dục có lợi cho sức khỏe, nhưng nó không thể bù đắp cho một chế độ ăn uống kém lành mạnh. Trên thực tế, mức độ vận động của con người hiện nay không giảm quá nhiều so với trước đây, nhưng chế độ ăn đã thay đổi đáng kể. Nhiều người nghĩ rằng họ có thể đốt cháy mọi thứ mình ăn nếu tập luyện đủ, nhưng điều đó không thực tế. Ăn đúng đóng vai trò lớn hơn nhiều trong việc kiểm soát cân nặng và sức khỏe lâu dài so với chỉ tập thể dục. Ăn uống lành mạnh đóng vai trò then chốt. Tập thể dục nên là phần hỗ trợ chứ không phải là “cái cớ” để ăn uống tùy ý.

Lầm tưởng 3: Sữa tách béo tốt hơn sữa nguyên kem

Nhiều người cho rằng sữa nguyên kem không tốt vì chứa nhiều chất béo. Tuy nhiên, chất béo tự nhiên trong sữa giúp làm chậm quá trình hấp thu đường, giúp ổn định đường huyết và tạo cảm giác no lâu hơn. Sữa tách béo loại bỏ phần chất béo có lợi này, để lại chủ yếu là đường và thường được bổ sung thêm hương liệu hoặc đường để dễ uống. Điều này có thể gây tăng đường huyết và khiến bạn nhanh đói hơn. Sữa nguyên kem tự nhiên, giàu chất béo lành mạnh, thường tốt hơn sữa tách béo đã qua xử lý và bổ sung đường.

Lầm tưởng 4: Ăn chất béo khiến bạn béo

Chất béo trong thực phẩm không đồng nghĩa với mỡ tích tụ trong cơ thể. Các tế bào cần chất béo để hoạt động. Nếu bạn ăn đúng loại chất béo, cơ thể sẽ chuyển hóa chúng thành nhiên liệu một cách hiệu quả. Ngược lại, khi ăn nhiều đường và tinh bột, cơ thể sản sinh insulin để hạ đường huyết, nhưng cũng đồng thời chuyển đường dư thừa thành mỡ. Nếu thói quen này kéo dài, cơ thể trở nên kháng insulin, buộc nó phải sản xuất nhiều hơn, từ đó tích trữ mỡ thay vì đốt cháy. Ăn chất béo lành mạnh giúp cơ thể sử dụng chất béo làm nhiên liệu, trong khi tiêu thụ quá nhiều đường và tinh bột lại khiến cơ thể tích trữ mỡ.

Lầm tưởng 5: Dầu ít béo thì tốt hơn dầu nhiều béo

Nhiều loại dầu thực vật "ít béo" chứa hàm lượng cao axit béo omega-6 – nếu tiêu thụ quá mức có thể gây viêm và mất cân bằng dinh dưỡng. Trong khi đó, các loại dầu giàu chất béo như dầu ô liu, dầu dừa hay bơ chứa chủ yếu là chất béo bão hòa và không bão hòa đơn – giống với loại chất béo có trong cơ thể người. Hàm lượng chất béo trong cơ thể chúng ta là 97% chất béo bão hòa và chất béo không bão hòa đơn, chỉ có 3% là chất béo không bão hòa đa, đó là chất béo thực vật. Chất béo không bão hòa đa trong dầu thực vật dễ bị oxy hóa, có thể gây tổn hại tế bào và tăng nguy cơ bệnh lý nếu sử dụng nhiều. Hãy ưu tiên sử dụng các loại dầu tự nhiên, giàu chất béo lành mạnh như dầu ô liu, dầu dừa, thay vì các loại dầu thực vật tinh luyện “ít béo”.

Không phải tất cả những gì nghe có vẻ "lành mạnh" đều đúng. Để duy trì sức khỏe, mỗi người cần: Ăn thực phẩm nguyên chất, ít qua chế biến; Ưu tiên chất béo tốt thay vì đường và tinh bột tinh luyện; Kết hợp tập thể dục hợp lý (không lấy đó làm lý do ăn uống thiếu kiểm soát); Lắng nghe cơ thể thay vì chỉ đếm calo.

ThS. Nguyễn Thị Huyền - Nguyễn Thị Vân Anh

Khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện TWQĐ 108