Y học hạt nhân Việt Nam có bước phát triển đáng ghi nhận

PV: Xin ông cho biết thành tựu nổi bật của y học hạt nhân trong điều trị bệnh thời gian qua?

PGS.TS.Bác sĩ Lê Ngọc Hà: Với những tiến bộ của khoa học và công nghệ (KH&CN), trong khoảng 10 năm gần đây, y học hạt nhân ở Việt Nam đã có những bước phát triển đáng ghi nhận, đặc biệt là trong ứng dụng chẩn đoán và điều trị bệnh nhân. 

Hầu hết các ứng dụng của y học hạt nhân phổ biến trên thế giới trong các lĩnh vực gồm: tim mạch, ung thư, thận- tiết niệu, nội tiết, xương- khớp, tiêu hóa, tâm-thần kinh, nhi khoa... đã và đang được thực hiện ở nước ta trong những năm gần đây. Đội ngũ các giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ, kĩ sư, hóa-dược phóng xạ, kĩ thuật viên, điều dưỡng chuyên ngành y học hạt nhân cũng đã dần tăng lên về số lượng và trình độ chuyên môn nhờ được đào tạo trong và ngoài nước. Nghiên cứu khoa học trong lĩnh vực y học hạt nhân bước đầu có sự khởi sắc. Nhiều công trình nghiên cứu có giá trị về khoa học và thực tiễn đã được thực hiện, được công bố trong và ngoài nước. 

PGS.TS. Bác sĩ Lê Ngọc Hà: Có thể nói y học hạt nhân nước ta đã đạt những thành tựu đáng kể trong những năm gần đây. Trước đây, chúng ta chỉ áp dụng được các ứng dụng lâm sàng với kỹ thuật y học hạt nhân thông thường và kinh điển như đo độ tập trung I-131 tại tuyến giáp, xạ hình xương, xạ hình tuyến giáp, xạ hình đánh giá hình thể và chức năng thận, sử dụng I-131 trong điều trị bệnh Basedow và ung thư tuyến giáp biệt hóa sau phẫu thuật, điều trị giảm đau di căn xương bằng P-32... 

Hiện nay, chúng ta đã không ngừng mở rộng và phát triển các ứng dụng khác trong nhiều chuyên ngành, bắt kịp với trình độ các nước trong khu vực và một số nước phát triển trên thế giới như: xạ hình tươi máu, đánh giá khả năng sống còn cơ tim sau nhồi máu cơ tim, xạ hình hạch gác trong ung thư vú, ung thư hắc tố, xạ hình Tc99m gắn hồng cầu chẩn đoán u máu trong gan... 

Từ năm 2009, nhờ được trang bị các hệ thống cyclotron và hệ thống tổng hợp dược chất phóng xạ, PET và PET/CT đã được ứng dụng ở Việt Nam trong các lĩnh vực: ung thư, tim mạch và tâm - thần kinh tại các bệnh viện của TP.HCM, Hà Nội và Đà Nẵng. 

PV: Ứng dụng bức xạ và đồng vị phóng xạ được sử dụng chủ yếu ở ba lĩnh vực: y học hạt nhân, xạ trị và điện quang. Tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, việc ứng dụng bức xạ và đồng vị phóng xạ được triển khai như thế nào, thưa ông?

PGS.TS. Bác sĩ Lê Ngọc Hà: Trong những năm gần đây, Bệnh viện TƯQĐ 108 là một trong những cơ sở hàng đầu trong nước về ứng dụng bức xạ và đồng vị phóng xạ ở ba lĩnh vực chủ yếu: y học hạt nhân, xạ trị và điện quang. Từ năm 2009, việc ra đời Trung tâm máy gia tốc cyclotron 30 MeV cho phép sản xuất, cung cấp F-18 FDG sử dụng chụp PET/CT tại Khoa Y học Hạt nhân của Bệnh viện cũng như các bệnh viện lân cận. Khoa Y học Hạt nhân còn được trang bị nhiều hệ thống SPECT và PET/CT hiện đại. Chúng tôi đã ứng dụng nhiều kĩ thuật y học hạt nhân trong các lĩnh vực tim mạch, ung thư, thận - tiết niệu, xương khớp, tiêu hóa, nội tiết, nhi khoa... Điều trị I-131 đối với bệnh nhân ung thư tuyến giáp biệt hóa sau phẫu thuật cũng là một thế mạnh của khoa chúng tôi do được cập nhật kiến thức, hệ thống chẩn đoán và điều trị đồng bộ, kết hợp tốt với các chuyên ngành có liên quan... 

Ngoài ra, Khoa Y học hạt nhân đã triển khai nhiều kỹ thuật mới, lần đầu tiên áp dụng tại Việt Nam như: xạ hình Tc99m gắn hồng cầu chẩn đoán u máu ở gan, chẩn đoán xuất huyết tiêu hóa thấp, xạ hình hạch gác trong ung thư vú, u hắc tố ác tính, xạ hình FDG PET đánh giá khả năng sống còn cơ tim sau nhồi máu cơ tim, xạ hình thông khí và tươi máu phổi. 

Từ năm 2014, Khoa Y học hạt nhân kết hợp với Khoa Tiêu hóa triển khai kỹ thuật sử dụng hạt vi cầu ytrium-90 trong điều trị ung thư gan... Đào tạo, nghiên cứu và hợp tác quốc tế trong lĩnh vực y học hạt nhân cũng là điểm mạnh của Khoa Y học hạt nhân, đóng góp vào việc triển khai những kĩ thuật y học hạt nhân tiên tiến.