Một ứng dụng của tế bào gốc vạn năng cảm ứng (iPS) vừa được cho phép thử nghiệm lâm sàng tại Nhật Bản. Theo đó tế bào gốc iPS được lấy từ cơ thể bệnh nhân đã được phê duyệt theo đề xuất của hai viện nghiên cứu lớn là Trung tâm Sinh học Phát triển- Riken và Tổ chức Nghiên cứu và Sáng tạo Y sinh, ở Kobe, cho phép họ bắt đầu thử nghiệm điều trị bệnh thoái hóa điểm vàng do lão hóa. Đây là một bệnh gây mù lòa phổ biến ở người già. hiện nay bệnh này chưa chữa trị được, ảnh hưởng chủ yếu ở tuổi trung niên và người già. Nhật Bản có khoảng 700.000 người mắc căn bệnh này. Các nhà khoa học hy vọng rằng thử nghiệm lâm sàng này có thể mang lại cơ hội nhìn thấy ánh sáng cho hàng triệu người mù.
Tế bào gốc vạn năng cám ứng do nhà khoa học Nhật Bản tên là Shinya Yamanaka, tại Đại học Kyoto khám phá ra năm 2006, loại tế bào gốc này có đặc tính của tế bào gốc phôi thai và có thể phát triển thành bất kỳ bộ phận nào của cơ thể. Trước đây, để có chúng thì cách duy nhất là thu thập từ phôi người, và nó đã bị cấm vì hủy hoại phôi người. Các tế bào iPS có khả năng phát triển thành bất kỳ tế bào nào trong cơ thể, và quan trọng là nguồn tế bào để tạo ra chúng luôn sẵn có. Yamanaka đã đạt được giải thưởng Nobel về sinh lý học và y học năm 2012 cho thành công của ông về phát hiện ra phương pháp tạo tế bào iPS từ tế bào da người trưởng thành vào năm 2006.
Hình 1. Sử dụng iPS cho điều trị bệnh mù do thoái hóa điểm vàng, thu nhận tế bào da của bệnh nhân và tái thiết lập nó thành tế bào iPS, biệt hóa iPS thành tế bào sắc tố và cấy ghép trở lại cho bệnh nhân
(http://japan-product.com/ads/japan-worlds-1st-surgery-ips-stem-cells/)
PGS.TS. Phan Quốc Hoàn,
Khoa Sinh học Phân tử - Bệnh viện TƯQĐ 108