Nội soi ổ bụng là phẫu thuật trong đó bác sĩ sử dụng ống soi nhỏ có gắn camera và nguồn sáng để kiểm soát các cơ quan bên trong bụng bệnh nhân. Phẫu thuật nội soi là một tiến bộ của y học, là thành tựu của khoa học kỹ thuật hiện đại. Sử dụng nội soi trong phẫu thuật dần trở thành xu hướng tiên tiến của chuyên ngành ngoại bụng nói riêng và ngoại khoa nói chung.
Phương pháp nội soi có nhiều ưu điểm hơn phương pháp mổ mở như: Đường rạch da nhỏ hơn nên sẹo sau mổ ít hơn; Ít đau sau mổ hơn so với mổ mở; Ít chảy máu hơn; Thời gian hồi phục nhanh do ít đau, ít stress sau mổ cũng như ăn uống được sớm hơn nên ngày nằm viện ngắn hơn, toàn bộ quá trình chữa bệnh nhanh hơn;…
Phẫu thuật nội soi thu nhỏ dạ dày hình ống để điều trị béo phì
Từ góc nhìn gây mê hồi sức, theo PGS. Nguyễn Minh Lý – Chủ nhiệm khoa Gây mê Hồi sức, Bệnh viện TWQĐ 108 cho biết: Để tạo được trường mổ trong phẫu thuật nội soi ổ bụng, luôn cần có hoạt động bơm khí vào ổ bụng, thường sử dụng hiện nay là nguồn khí CO2. Bên cạnh những ưu điểm có thể thấy một số thay đổi về mặt sinh lý, có thể dẫn đến nhiều biến chứng nếu không có sự phối hợp nhịp nhàng giữa phẫu thuật viên và bác sĩ gây mê hồi sức. Một số biến chứng có thể khái quát như sau:
Biến chứng liên quan đến tim mạch: Tai biến ngừng tim rất hiếm khi xảy ra (khoảng 0,03%). Rối loạn nhịp gặp khoảng 17%, thay đổi trên điện tâm đồ. Nhịp nhanh kịch phát trên thất và nhịp nhanh nút hoặc có thể gặp tình trạng nhịp chậm do căng thành bụng và kích thích phúc mạc dẫn đến giải phóng hệ phó giao cảm.
Biến chứng liên quan đến hô hấp: Các tai biến có thể gặp là tràn khí màng phổi, tràn khí trung thất và phù phổi cấp. Nếu tổn thương cơ hoành có thể gây tràn khí màng phổi, hay tràn khí trung thất hoặc do thoát vị cơ hoành. Đôi khi do áp lực trong ổ bụng tăng, khí có thể tự tách qua tổ chức sau phúc mạc vào trung thất hay vào màng phổi. Phù phổi cấp có thể xảy ra, nhất là trên những bệnh nhân có bệnh lý tim mạch tiềm tàng như suy tim, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Đôi khi phù phổi cấp có thể là dấu hiệu đầu tiên của tắc mạch khí.
Tắc mạch khí: là biến chứng hiếm gặp nhưng rất nguy hiểm. Nguyên nhân do kim Veress bơm khí chọc vào một mạch lớn. Một số trường hợp được cho là do khí lan tỏa qua tổ chức được phẫu tích và tụ tập ở nhĩ phải gây tắc mạch khí. Biến chứng này thường xảy ra trong giai đoạn đầu bơm hơi tạo áp lực, nhưng cũng có thể xảy ra sau phẫu thuật. Trụy tim mạch thường xảy ra rất nhanh, bệnh nhân thường tím tái, tăng áp lực tĩnh mạch, phù phổi, loạn nhịp thất. Việc cấp cứu hồi sức cần được tiến hành ngay lập tức bằng cách: ngừng bơm hơi, tư thế đầu thấp và nghiêng trái, tăng thông khí phổi, hút khí qua đường tĩnh mạch trung ương.
Bơm khí vào khoang ngoài phúc mạc: khi đầu kim Veress nằm trong thành bụng có thể gây ra tràn khí dưới da, đôi khi tràn khí rất nhiều và hay gặp vị trí khoang trước phúc mạc. Khi chọc vào ruột có thể gây bụng chướng căng lệch, giãn các quai ruột.
Với trình độ chuyên môn và kinh nghiệm lâm sàng dày dặn của đội ngũ phẫu thuật viên của Bệnh viện TWQĐ 108, và sự phối hợp chặt chẽ, hiệp đồng thống nhất cùng kíp gây mê hồi sức, các bác sĩ luôn mong muốn đem đến sự an toàn và hiệu quả cao nhất cho người bệnh. Đối với công tác gây mê hồi sức cho bệnh nhân có phẫu thuật nội soi, người bệnh cần cung cấp chính xác và đầy đủ một số nội dung sau với bác sĩ phẫu thuật và bác sĩ gây mê:
- Các phẫu thuật ổ bụng trước, tai biến - biến chứng phẫu thuật trước đó.
- Các bệnh lý phối hợp như tim mạch: tim bẩm sinh, bệnh van tim, suy tim, rối loạn nhịp tim, tăng huyết áp, bệnh phổi tắc nghẽn COPD
- Dị ứng thuốc, đồ ăn.
- Tình trạng nhịn ăn uống trước phẫu thuật: tránh tai biến dạ dày đầy có thể gây nguy cơ trào ngược khi gây mê.
- Tình trạng buồn nôn và nôn của các lần phẫu thuật trước.
Khoa Gây mê Hồi sức, Bệnh viên TWQĐ 108 được trang bị hệ thống máy gây mê hiện đại, theo dõi liên tục các chỉ số sinh tồn, phân áp khí CO2 trong khí thở ra, theo dõi độ giãn cơ (TOF),…và đội ngũ chuyên gia nhiều năm kinh nghiệm đã đảm bảo công tác vô cảm thành công, an toàn, hiệu quả cho nhiều ca phẫu thuật nội soi không chỉ ổ bụng, mà nhiều chuyên khoa khác như: lồng ngực trong phẫu thuật cắt phổi, sau phúc mạc trong phẫu thuật thận- tiết niệu,… trên nhiều bệnh nhân có bệnh lý phức tạp, cao tuổi,… đem lại sự hài lòng từ người bệnh.
Thực hiện: PGS. TS. Nguyễn Minh Lý, BS. Nguyễn Quang Trường – Khoa Gây mê Hồi sức, Bệnh viện TWQĐ 108.
Lan Hương – Truyền thông Bệnh viện.