Bệnh Scheuermann là biến dạng gù cột sống do ít nhất 3 đốt sống liên tiếp có góc gù thân đốt ≥ 5 độ gây nên. Tỷ lệ gù cột sống Scheuermann là 4-8% trong dân số và phân bố tương đối đều ở nam và nữ. Bệnh khởi phát âm thầm bắt đầu từ 4-8 tuổi. Biến dạng gù cột sống thường tiến triển nhanh ở tuổi dậy thì, gây ra tâm lý thiếu tự tin, mặc cảm cho người bệnh. Cơ chế bệnh sinh của gù cột sống Scheuermann còn chưa được hiểu biết đầy đủ. Bệnh nhân ở tuổi chưa trưởng thành thường đi khám vì biến dạng của gù cột sống và có thể do hạn chế các hoạt động thể thao. Ở người trưởng thành, bệnh nhân thường đến khám vì đau lưng mạn tính, đau rễ thần kinh do chèn ép. Bệnh hay gặp ở vùng cột sống ngực nhưng cũng có thể gặp ở cột sống ngực thắt lưng. Biến dạng gù cột sống tiến triển chậm, bệnh nhân có thể không đứng thẳng được.
Trên phim chụp X-quang cột sống thường qui có thể phát hiện bệnh với đặc điểm điển hình có từ 3 đốt sống liên tiếp có góc gù thân đốt sống ≥ 5 độ, hẹp khe đĩa đệm, tổn thương đĩa sụn, thoát vị Schmorl. Cần chụp toàn bộ cột sống để đánh giá chính xác biến dạng gù và các thay đổi bù trừ của các vùng cột sống lân cận. Đối với BN có triệu chứng chèn ép thần kinh, cộng hưởng từ là phương tiện hữu hiệu giúp phát hiện vị trí và mức độ chèn ép thần kinh.
Điều trị bảo tồn bằng áo chỉnh hình cột sống chỉ được áp dụng trong giai đoạn sớm của bệnh khi cột sống còn chưa trưởng thành. Cố định ngoài không có mục đích nắn chỉnh biến dạng, nó chỉ có hiệu quả trong kiểm soát biến dạng gù tiến triển. Can thiệp phẫu thuật là phương pháp điều trị hiệu quả nắn chỉnh biến dạng, làm vững cột sống và giải chèn ép thần kinh. Chỉ định mổ được đặt ra khi:
- Biến dạng gù cột sống gây đau, không đáp ứng với điều trị bảo tồn.
- Biến dạng gù cột sống tiến triển. Ở các bệnh nhi, biến dạng cột sống ngực ≥ 80º.
- Biến dạng cột sống gây chèn ép tuỷ và rễ thần kinh.
- Biến dạng cột sống nặng gây chèn ép tim phổi.
- Phẫu thuật nắn chỉnh biến dạng vì mục đích thẩm mĩ.
- Biến dạng gù cột sống gây đau, không đáp ứng với điều trị bảo tồn.
- Biến dạng gù cột sống tiến triển. Ở các bệnh nhi, biến dạng cột sống ngực ≥ 80º.
- Biến dạng cột sống gây chèn ép tuỷ và rễ thần kinh.
- Biến dạng cột sống nặng gây chèn ép tim phổi.
- Phẫu thuật nắn chỉnh biến dạng vì mục đích thẩm mĩ.
Bệnh nhân minh hoạ
Bệnh nhân Dương Thị B. 52 tuổi, có biến dạng gù cột sống từ nhỏ nhưng bệnh nhân không được theo dõi và điều trị chuyên khoa. Bệnh nhân đi khám vì đau thắt lưng nhiều năm, chỉ đứng được 5-10 phút, đi bộ dưới 200 mét, tê bì chân trái. Phim X-quang trước mổ cho thấy biến dạng gù Scheuermann 116 độ ở vùng cột sống T9-L3, kết hợp vẹo cột sống từ T10-L3. Biến dạng lớn cột sống vùng ngực thắt lưng gây mất cân bằng toàn bộ cột sống, đặc biệt cân bằng trên mặt phẳng nhìn nghiêng (Sagittal balance). Cột sống thắt lưng ưỡn quá mức, cột sống ngực ưỡn để bù trừ cho cột sống ngực thắt lưng gù. Ngày 23/11/2016, bệnh nhân được phẫu thuật cắt bỏ đốt sống T12, nắn chỉnh biến dạng, cố định cột sống từ T3 đến L4, ghép xương phía sau. Cuộc mổ kéo dài 6 tiếng. Sau mổ bệnh nhân không có tai biến. Đau giao cảm hai chân mức độ vừa đang được điều trị nội khoa. Phim X-quang sau mổ cho thấy góc gù T9-L3 giảm rất đáng kể là 17 độ. Cân bằng cột sống trên mặt phẳng nghiêng được nắn chỉnh tốt.
Bệnh nhân Dương Thị B. 52 tuổi, có biến dạng gù cột sống từ nhỏ nhưng bệnh nhân không được theo dõi và điều trị chuyên khoa. Bệnh nhân đi khám vì đau thắt lưng nhiều năm, chỉ đứng được 5-10 phút, đi bộ dưới 200 mét, tê bì chân trái. Phim X-quang trước mổ cho thấy biến dạng gù Scheuermann 116 độ ở vùng cột sống T9-L3, kết hợp vẹo cột sống từ T10-L3. Biến dạng lớn cột sống vùng ngực thắt lưng gây mất cân bằng toàn bộ cột sống, đặc biệt cân bằng trên mặt phẳng nhìn nghiêng (Sagittal balance). Cột sống thắt lưng ưỡn quá mức, cột sống ngực ưỡn để bù trừ cho cột sống ngực thắt lưng gù. Ngày 23/11/2016, bệnh nhân được phẫu thuật cắt bỏ đốt sống T12, nắn chỉnh biến dạng, cố định cột sống từ T3 đến L4, ghép xương phía sau. Cuộc mổ kéo dài 6 tiếng. Sau mổ bệnh nhân không có tai biến. Đau giao cảm hai chân mức độ vừa đang được điều trị nội khoa. Phim X-quang sau mổ cho thấy góc gù T9-L3 giảm rất đáng kể là 17 độ. Cân bằng cột sống trên mặt phẳng nghiêng được nắn chỉnh tốt.
X-quang toàn bộ cột sống trước mổ cho thấy biến dạng gù Scheuermann 116 độ ở vùng cột sống T9-L3, kết hợp vẹo cột sống từ T10-L3.
X-quang toàn bộ cột sống sau mổ cho thấy góc gù T9-L3 giảm rất đáng kể là 17 độ.
Thông tin chi tiết liên hệ: Khoa Chấn thương Chỉnh hình cột sống
Điện thoại: 04. 62784136.