Đối với đa số nhân dân khái niệm “Gây mê hồi sức” hay “Bác sĩ gây mê hồi sức” vẫn còn khá mơ hồ, hầu hết mọi người đều chỉ biết bác sĩ phẫu thuật cho mình mà không biết về đội ngũ Gây mê hồi sức. Mỗi cuộc phẫu thuật dù lớn hay nhỏ đều phải có kíp gây mê hồi sức, nhiệm vụ của họ là làm cho người bệnh không đau và duy trì an toàn các chức năng sống của cơ thể trong và sau cuộc phẫu thuật.
Có phẫu thuật lớn, phẫu thuật nhỏ nhưng không có cuộc gây mê nhỏ. Trước đây khi chỉ có phương tiện kĩ thuật thô sơ, khoa học kĩ thuật chưa phát triển các bác sĩ gây mê hồi sức chỉ quan tâm làm thế nào giữ an toàn tính mạng của người bệnh qua cuộc phẫu thuật. Chất lượng gây mê, chất lượng hồi tỉnh, chất lượng giảm đau sau mổ cũng như hồi phục sau mổ chưa được quan tâm đúng mức. Ngày nay, cùng với sự phát triển kinh tế xã hội, khoa học kĩ thuật yêu cầu đặt ra cho người làm gây mê hồi sức không chỉ là giữ an toàn mà còn phải nâng cao được chất lượng cuộc phẫu thuật như: Tối ưu hoá bệnh nhân trước mổ, chống buồn nôn và nôn sau mổ, chống đau, vận động sớm sau mổ, giúp bệnh nhân nhanh hồi phục, giảm thiểu đau đớn, khó chịu cho bệnh nhân. Có thể nói rằng chuyên ngành Gây mê hồi sức là 1 trong 10 phát kiến vĩ đại của y học trong thế kỉ XX.
Khoa Gây mê hồi sức, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 là đơn vị có truyền thống lâu đời, có bề dày thành tích từ ngày đầu thành lập, nòng cốt là những bác sĩ đầu ngành Gây mê Hồi sức của Quân đội cũng như cả nước, được đầu tư trang xây dựng cơ sở vật chất phòng mổ và phương tiện hiện đại tiêu chuẩn châu Âu. Đơn vị đảm nhận gây mê hồi sức cho nhiều chuyên ngành như: ghép tạng, phẫu thuật tim mạch - lồng ngực, chấn thương chỉnh hình, ngoại thần kinh, tạo hình hàm mặt, tiêu hoá, gan mật, tiết niệu, sản phụ khoa, tai mũi họng. Số lượng bệnh nhân phẫu thuật đứng thứ 2 miền Bắc nhiều năm liền (số lượng bệnh nhân phẫu thuật năm 2016, 2017 lần lượt là 23.000 và 25.000 ca). Các y bác sĩ khoa Gây mê hồi sức luôn tích cực rèn luyện nâng cao kĩ năng chuyên môn, ngoại ngữ, cập nhật kiến thức và kĩ thuật nhằm nâng cao chất lượng gây mê hồi sức cho bệnh nhân. Hiện tại ngoài việc phát triển những mảng chuyên sâu như gây mê hồi sức cho phẫu thuật ghép tạng (gan, phổi, tim, khối tim phổi,…) một trong các mũi nhọn khoa đang tập trung phát triển là mảng “điều trị đau”. Mỗi năm có hàng chục ngàn bệnh nhân được phẫu thuật tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, những đau đớn trong và sau mổ mà người bệnh phải trải qua luôn là trăn trở của chúng tôi. Mô hình điều trị đau hiện nay bệnh viện thường áp dụng là “đa mô thức”. Gây mê cân bằng, điều trị đau ngay trước khi bệnh nhân tỉnh, phối hợp nhiều loại thuốc và kĩ thuật gây tê kết hợp trước trong và sau mổ, theo dõi sát sau mổ để có các biện pháp giảm đau phù hợp cho từng người bệnh. Đặc biệt từ năm 2015 chúng tôi đã áp dụng gây tê vùng dưới hướng dẫn siêu âm điều trị đau trong và sau mổ - đây là kĩ thuật rất mới trên thế giới và cũng chỉ mới được một số bệnh viện lớn tại Việt Nam áp dụng.
Trong hai thập kỉ trở lại đây, việc ứng dụng siêu âm trong các kĩ thuật gây tê vùng đã phát triển nhanh chóng, đem lại nhiều lợi ích cho người bệnh và nhân viên y tế. Khi thực hiện gây tê dưới hướng dẫn siêu âm, bác sĩ gây mê có thể quan sát được chính xác dây thần kinh, vị trí tiêm thuốc nhờ đó giảm thiểu được các tai biến, biến chứng như tổn thương dây thần kinh, tiêm thuốc vào mạch máu gây ra ngộ độc thuốc tê, tiêm thuốc không đúng vị trí dẫn đến thất bại trong kĩ thuật. Khoa Gây mê hồi sức bệnh viện Trung ương Quân đội 108 được trang bị máy siêu âm thế hệ mới nhất của hãng Phillips, dụng cụ gây tê của BBraun, chúng tôi có mối quan hệ hợp tác khăng khít với rất nhiều các chuyên gia hàng đầu về gây tê vùng dưới hướng dẫn siêu âm trong và ngoài nước nhằm đem lại phương pháp điều trị đau tốt nhất cho bệnh nhân.
Những kĩ thuật gây tê vùng dưới hướng dẫn siêu âm đang được phát triển và thực hiện tại khoa Gây mê hồi sức bệnh viện Trung ương Quân đội 108:
Gây tê và đặt catheter truyền thuốc liên tục đám rối thần kinh cánh tay qua đường gian cơ bậc thang, đường trên xương đòn giảm đau trong và sau mổ cho các phẫu thuật vùng cánh tay, cẳng tay và bàn tay
Gây tê và đặt catheter truyền thuốc liên tục khoang cạnh cột sống ngực, cơ dựng sống giảm đau trong và sau phẫu thuật lồng ngực như mổ lồng ngực, trung thấ,t mổ cắt phổi.
Gây tê và đặt catheter truyền thuốc liên tục cơ vuông thắt lưng, gây tê bao cơ thẳng bụng giảm đau trong và sau mổ cho các phẫu thuật bụng như cắt gan, cắt thận, cắt dạ dày, phẫu thuật đại trực tràng
Gây tê và đặt catheter truyền thuốc liên tục dây thần kinh đùi giảm đau cho các phẫu thuật kết hợp xương đùi, phẫu thuật vùng đầu gối…
Thuốc tê được đưa chính xác vào thân thần kinh và khu vực thần kinh chi phối cảm giác đau bằng cách tiêm liều đơn, truyền liên tục, do bệnh nhân tự điều khiển làm bệnh nhân không còn cảm giác đau trong những ngày sau mổ giúp người bệnh cảm thấy thoải mái chóng hồi phục sức khỏe, giảm thiểu các tai biên biến chứng sau mổ.
BS. Trần Đức Hưng, PGS.TS. Nguyễn Minh Lý
Khoa Gây mê Hồi sức BVTƯQĐ 108