Hàng năm có khoảng 200-300 trẻ được phẫu thuật môi vòm tại Trung tâm phẫu thuật sọ mặt và tạo hình- Bệnh viện Trung ương Quân đội 108.
Độ tuổi phẫu thuật
Mổ môi :
Lần 1 : Từ trên 6 tháng đến dưới 12 tuổi, cá biệt có những trẻ do hoàn cảnh khó khăn nên đến mổ lần 1 ở tuổi lớn hơn.
Lần 2: Thông thường là khi trẻ sau 15 tuổi, lúc này sửa sẹo hoàn thiện
Mổ vòm :
Từ 18 tháng tuổi trở lên, thường trước 3 tuổi, là trước khi trẻ hoàn thiện về phát âm
Để cuộc phẫu thuật được thành công thì công tác theo dõi và chăm sóc sau mổ đóng vai trò quan trọng.
Ngay sau mổ trẻ được theo dõi và chăm sóc theo quy trình chăm sóc sau mổ của bệnh viện
Thời gian từ sau phẫu thuật đến khi xuất viện khoảng 1-2 ngày, chính vì vậy việc hướng dẫn cho gia đình chăm sóc tại nhà trong những ngày tiếp theo góp phần quan trọng của thành công sau phẫu thuật.
*Hướng dẫn chung chăm sóc ngày đầu sau mổ:
Đầu tiên cho trẻ uống nước đun sôi để nguội, nước suối đóng chai, nước đường, hoặc sữa mẹ ngay sau khi tỉnh hoàn toàn khoảng 4h sau mổ, sau đó có thể uống sữa tươi hoặc sữa bột.
Nguyên tắc chung: Tất cả các dung dịch sử dụng đều phải nguội
Trẻ có thể rất buồn ngủ sau mổ do tác dụng của thuốc. Hãy báo ngay nhân viên y tế khi trẻ khó thức dậy
Thực hiện thuốc theo y lệnh của bác sĩ dưới sự hướng dẫn của điều dưỡng.
Vệ sinh tay sạch trước khi chăm trẻ để tránh nhiễm trùng vết mổ.
1.Hướng dẫn chăm sóc môi sau phẫu thuật.
Chế độ ăn
Trẻ bú sữa: Cho trẻ bú mẹ hoặc uống sữa bằng bình, cốc, thìa/ muỗng hoặc bơm tiêm, sữa pha phải nguội.
Trẻ ăn dặm: Cho trẻ ăn chế độ đồ ăn mềm, nguội trong vòng 2 tuần, tất cả các loại thức ăn cứng phải được chế biến mềm trước khi cho trẻ ăn.
Chăm sóc vệ sinh răng miệng
Hướng dẫn cha mẹ lau sạch khoang miệng sau ăn bằng gạc rơ lưỡi và uống nước ngay sau mỗi lần ăn. Đối với bệnh nhân lớn tự làm được hướng dẫn xúc miệng nhẹ nhàng bằng nước sạch hoặc muối nước đóng chai.
Chăm sóc vết mổ
- Đối với trẻ nhỏ khâu chỉ tự tiêu: Vệ sinh vết mổ nhẹ nhàng 2-3 lần/ ngày bằng nhỏ nước muối Nacl 0,9% vào tăm bông cho chỉ tự rụng. Vệ sinh cho đến khi tất cả các mũi chỉ khâu rụng hoàn toàn
- Đối với trẻ khâu chỉ cắt: Nhỏ nước muối Nacl 0,9% vào tăm bông vệ sinh vết mổ nhẹ nhàng 2-3 lần/ ngày. Không cọ sát hoặc bóc các vẩy trên vết mổ, lấy bông gạc sạch tẩm nước muối sạch lau nhẹ nhàng đến khi vẩy tự bong. Không che hoặc băng vết mổ. Cắt chỉ sau phẫu thuật 7 ngày.
Hướng dẫn chăm sóc vòm miệng trong vòng 2 tuần sau phẫu thuật
Chế độ ăn uống:
- Trẻ còn bú mẹ hoặc còn ăn sữa ngoài bằng bình, cốc, bơm tiêm, thìa, tuyệt đối không được dùng ống hút cứng .
- Trẻ ăn dặm: ăn đồ ăn nguội mềm, mịn và nguội. Các loại thức ăn cứng dai đều phải được làm mềm mịn trước khi cho trẻ ăn.
Chế độ vệ sinh răng miệng:
- Hướng dẫn cha mẹ lau sạch khoang miệng sau ăn bằng gạc rơ lưỡi và xúc miệng nhẹ nhàng bằng nước sạch hoặc nước muối đóng chai sau mỗi lần ăn. Uống nước ngay sau mỗi lần ăn
- Người bệnh có thể có một miếng gạc đệm phẫu thuật tối màu trong vòm miệng. Vật liệu này sẽ tự tiêu hoặc rơi ra ngoài trong vòng 10 ngày, không tự ý kéo miếng gạc ra.
Hướng dẫn luyện âm:
Hướng dẫn gia đình trẻ khám định kỳ theo hẹn của chuyên gia ngữ âm và luyện tập hàng ngày.
Ảnh minh họa đồ uống ngày đầu phẫu thuật:
󠆿
* LƯU Ý:
- Vệ sinh tay trước khi vệ sinh môi
- Tránh các loại thức ăn như: Hạt cứng, rau sống, hoa quả cứng, kẹo cứng, khoai tây chiên, cơm, thịt chưa làm mềm
- Tránh để trẻ ngậm, chơi các vật sắc nhọn, không được sử dụng ống hút.
Không chạm tay vào môi hoặc trong miệng
Tránh các loại nước có ga
Không mặc quá nhiều quần áo hoặc áo cổ cao. Báo lại nhân viên y tế khi thân nhiệt tăng bất thường
Những việc không được làm
Sau khi xuất viện nếu trẻ có bất kì dấu hiệu nào bất thường hãy đưa trẻ ngay đến cơ sở y tế gần nhất để thăm khám và kiểm tra.
Cách phòng tránh bệnh dị tật bẩm sinh môi vòm
Bệnh do nhiều nguyên nhân gây ra như di truyền, môi trường, mẹ dùng thuốc hoặc các chất kích thích, nhiễm hóa chất, bệnh cúm, nhiễm trùng trong thời kì mang thai…Từ những nguyên nhân trên cách phòng tránh khi mang thai cho các bà mẹ là chuẩn bị sức khỏe tốt trước khi mang thai, không sử dụng các chất kích thích hoặc tiếp với hóa chất độc hại trong giai đoạn mang thai, không sử dụng thuốc bừa bãi. Sử dụng các loại vitamin trước khi sinh theo chỉ dẫn của bác sĩ. Nếu gia đình có tiền sử bị sứt môi hoặc hở hàm ếch, hãy trao đổi với bác sĩ trước khi bạn bắt đầu mang thai.
Tiến sĩ Lê Diệp Linh,
Điều dưỡng Nguyễn Nhung Thúy Dinh
Trung tâm Phẫu thuật sọ mặt và tạo hình