Thực tế, hiện nay tại Mỹ tỷ lệ người bệnh sống sót ra viện sau cấp cứu ngừng tuần hoàn chỉ 5-10%. Ngoài ra còn một tỷ lệ lớn người bệnh để lại di chứng nặng nề, trong đó di chứng thần kinh như chết não, hôn mê, thiếu hụt thần kinh vận động, nhận thức và trở thành người tàn phế... là mối lo ngại lớn đối với người bệnh, người nhà của họ và nhân viên y tế.
Mô phỏng theo tự nhiên trên một số loài động vật ở phương bắc lạnh giá, ngủ suốt mùa đông dài để tránh tình trạng khan hiếm thức ăn, khi đó hoạt động trao đổi chất gần như bằng 0 và thân nhiệt cũng tiệm cận với nhiệt độ của môi trường. Vậy con người có khả năng làm được như vậy hay không?
Hạ thân nhiệt được thực hiện thường quy cho người bệnh sau ngừng tuần hoàn tại Trung tâm Hồi sức, Bệnh viện TWQĐ 108 và hình ảnh Tấm dán Artic cooling Pad trong hạ thân nhiệt
Câu trả lời là CÓ, trong y học hiện đại, phương pháp hạ thân nhiệt chỉ huy - đưa nhiệt độ của não bộ xuống 32-36 độ C, làm giảm nhu cầu tiêu thụ oxy của tế bào thần kinh, giúp nó tồn tại được trong thời gian thiếu “thức ăn” kéo dài, tương tự như những loài động vật ngủ đông đang là xu thế. Tuy nhiên, phương pháp này phải tuân theo quy trình nghiêm ngặt 4 giai đoạn, được kiểm soát bởi chuyên gia về hồi sức với sự hỗ trợ của máy hạ thân nhiệt chỉ huy để đạt hiệu quả và hạn chế các tác dụng không mong muốn do hạ thân nhiệt.
Giai đoạn 1: Hạ thân nhiệt nhanh
Nhiệt độ trung tâm cơ thể nhanh chóng được đưa đến mức mục tiêu (32°C -36°C) trong khoảng thời gian thường là từ 1-3 tiếng. Lưu ý nhiệt độ tối thiểu là 32°C, nhiệt độ thấp hơn có thể gây phản tác dụng, người bệnh có thể chết vì hạ thân nhiệt.
Giai đoạn 2: Duy trì thân nhiệt mục tiêu
Tùy thuộc vào tình trạng của người bệnh và chiến lược của từng trung tâm hồi sức mà nhiệt độ trung tâm mục tiêu của người bệnh có thể được duy trì trong 24-48 tiếng.
Giai đoạn 3: Làm ấm trở lại
Mức tăng thân nhiệt mỗi 0.25°C/ giờ một cách nghiêm ngặt được áp dụng để tránh biến chứng phù phổi cấp hay rối loạn huyết động do tăng thân nhiệt đột ngột gây ra.
Giai đoạn 4: Duy trì thân nhiệt bình thường
Trong giai đoạn này nhiệt độ trung tâm cơ thể được duy trì từ 36.5°C -37.5°C trong khoảng thời gian 24 tiếng. Giai đoạn này là rất cần thiết để tránh hiện tượng sốt cao sau hạ thân nhiệt - một phản ứng của cơ thể, có thể gây tổn thương não bộ nặng nề hơn.
Hạ thân nhiệt đã được đưa vào hướng dẫn cấp cứu người bệnh ngừng tuần hoàn của Hội Tim mạch Hoa kỳ và áp dụng phổ biến trên thế giới. Hiện nay, Trung tâm Hồi sức – Bệnh viện TWQĐ 108 đã triển khai kỹ thuật hạ thân nhiệt bằng phương pháp hạ thân nhiệt bề mặt với tấm dán ARCTIC GEL Pads qua hệ thống quản lý nhiệt độ ARCTIC SUN và đạt được nhiều thành tựu. Tính từ khi triển khai kỹ thuật trong hơn 3 năm qua, chúng tôi đã giúp được rất nhiều người bệnh sau ngừng tuần hoàn phục hồi chức năng tái hòa nhập cộng đồng.
Đối tượng áp dụng của phương pháp này là những người bệnh ngừng tim đã được cấp cứu tim đập trở lại, tuy nhiên không tỉnh.
Trung tâm Hồi sức Tích cực, Bệnh viện TWQĐ 108