Gãy cổ xương đùi ở người già, thậm chí trên 90-100 tuổi, nếu được điều trị kịp thời, đúng phương pháp, bệnh nhân vẫn có thể được phục hồi sức khỏe và vận động như trước khi bị gãy xương. Hãy đưa bệnh nhân đến các cơ sở y tế sớm nhất để được tư vấn và điều trị kịp thời.
Bệnh nhân Vũ Đức Nh., sinh năm 1927. Ngày 06 tháng 12 năm 2017, khi trèo ghế cụ ngã đập hông trái xuống nền nhà, sau ngã cụ thấy đau chói tại khớp háng trái, không thể ngồi dậy hoặc đi lại được, buổi chiều cùng ngày cụ được người nhà đưa vào Khoa Phẫu thuật Khớp, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 điều trị. Sau khi khám xét, chụp X-quang, bệnh nhân được các bác sỹ chẩn đoán: Gãy kín cổ chính danh xương đùi trái do ngã ngày thứ nhất, sau khi xem xét tình trạng toàn thân của bệnh nhân, xét thấy bệnh nhân tuy 90 tuổi, nhưng thể trạng còn tương đối tốt, trước khi ngã cụ vẫn tự đi lại được, tinh thần tỉnh táo, các xét nghiệm thường qui trong giới hạn cho phép.
Ngày 07 tháng 12 năm 2017, Khoa đã hội chẩn, đề ra phương pháp điều trị: Phẫu thuật thay khớp háng trái bán phần bipolar có xi măng, sau đó Viện Chấn thương Chỉnh hình và Bệnh viện cũng thống nhất với phương pháp phẫu thuật của Khoa.
Ngày 08 tháng 12 năm 2017, bệnh nhân được tiến hành phẫu thuật theo đúng kế hoạch: Bệnh nhân được sử dụng kháng sinh dự phòng, vô cảm bằng phương pháp tê tủy sống, sau thời gian phẫu thuật khoảng 45 phút và thời gian theo dõi sau mổ khoảng 60 phút, xét thấy toàn trạng cho phép, bệnh nhân được chuyển về Khoa Phẫu thuật Khớp điều trị tiếp.
Tại khoa Phẫu thuật khớp, bệnh nhân được tiếp tục sử dụng kháng sinh dự phòng trong 24 giờ, và phác đồ giảm đau đa mô thức, hướng dẫn luyện tập. Sang sáng ngày thứ 2 sau mổ bệnh nhân bắt đầu tập ngồi tại giường, sau đó tập đứng và đầu giờ chiều (tức khoảng 24 giờ sau mổ) bệnh nhân có thể đứng dậy và đi lại trên khung tập đi. Suốt trong quá trình sau mổ bệnh nhân không thấy chóng mặt, buồn nôn, không thấy đau tại ổ mổ. Tại chỗ vết mổ khô, không nhức, không tấy đỏ.
Sau 05 ngày nằm viện, 03 ngày sau mổ, bệnh nhân được ra viện, trong tình trạng tỉnh táo, khỏe mạnh, có thể tự đi lại trên khung tập đi.
Bàn luận
Tại Việt Nam, tuy chưa có thống kê đầy đủ, nhưng hàng năm ước tính có hàng chục ngàn bệnh nhân gãy cổ xương đùi, cùng với tình trạng già đi của dân số, số lượng bệnh nhân gãy cổ xương đùi sẽ ngày càng tăng. Gãy cổ xương đùi chiếm tỷ lệ cao nhất trong các gãy xương ở người cao tuổi, và cũng là một trong những nguyên nhân chính gây tàn phế, gây ra các biến chứng viêm phổi, loét điểm tỳ, viêm đường tiết niệu và dẫn đến tử vong cho bệnh nhân.
Với bệnh nhân già (đặc biệt trên 70 tuổi), bị gãy cổ xương đùi, phương pháp điều trị hiệu quả nhất vẫn là phẫu thuật thay khớp háng bán phần, vì ưu điểm của phương pháp này là giúp bệnh nhân sớm phục hồi vận động, tránh được các biến chứng ở trên. Tuy nhiên để phẫu thuật thành công, ngoài yếu tố kỹ thuật, phương tiện, bệnh nhân cần phải được đánh giá cẩn thận, đầy đủ điều kiện toàn thân trước mổ, lựa chọn phương pháp vô cảm hợp lý, và đặc biệt săn sóc hậu phẫu, điều trị và hướng dẫn luyện tập đồng bộ, đúng phương pháp.
Với bệnh nhân Nh., tuy đây không phải là bệnh nhân “hiếm có” tại Khoa Phẫu thuật Khớp, vì hàng năm chúng tôi phẫu thuật cho rất nhiều bệnh nhân trên 90 tuổi, với tỷ lệ thành công cao. Nhưng đây là một trong những bệnh nhân điển hình được phẫu thuật thành công, vì:
- Gia đình bệnh nhân phát hiện sớm, đưa ngay bệnh nhân đến cơ sở y tế để điều trị mà không tự ý áp dụng các biện pháp điều trị khác.
- Chỉ định phẫu thuật chính xác, đó là phương pháp phẫu thuật thay khớp háng bán phần, vì đã giúp bệnh nhân nhanh chóng phục hồi sức khỏe cũng như vận động.
- Kíp gây mê và kíp phẫu thuật thực hiện tốt theo đúng kế hoạch, thời gian phẫu thuật, vô cảm ngắn, bệnh nhân không đau, hầu như không mất máu, giúp bệnh nhân phục hồi nhanh sau mổ.
- Điều trị sau mổ khoa học, hợp lý, an toàn:
+ Dùng kháng sinh dự phòng: Tổng cộng bệnh nhân chỉ phải dùng 04 lọ kháng sinh, tiêm 04 lần, trong 24 giờ. Sang ngày thứ 2 sau mổ bệnh nhân không phải tiêm truyền. Do đó vừa hiệu quả, tiết kiệm, không gây phiền phức cho bệnh nhân.
+ Dùng thuốc giảm đau hợp lý: Sử dụng phác đồ giảm đau đa mô thức, với các loại thuốc liều thấp, làm tăng tối đa tác dụng giảm đau, hạn chế tối đa tác dụng phụ.
+ Chăm sóc, hướng dẫn luyện tập đúng qui trình: Nhờ sau mổ ít hoặc không đau, hướng dẫn tập đúng phương pháp sang ngày thứ 2 bệnh nhân có thể tự đi lại được, 03 ngày sau mổ bệnh nhân có thể ra viện.
|
Hình ảnh X-quang trước mổ:
gãy cổ xương đùi trái |
Hình ảnh X-quang sau mổ: thay khớp háng bán phần bên trái |
Hình ảnh bệnh nhân tự đi trên khung tập đi sau mổ 1 ngày
ThS. BSCKII. Phùng Văn Tuấn
Khoa Phẫu thuật Khớp, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108
Khoa Phẫu thuật Khớp, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108