Hội chứng Guillain – Barré (GBS) là một bệnh lý thần kinh ngoại vi ít gặp. Bệnh cảnh lâm sàng điển hình là liệt ngoại vi cấp tính, rối loạn cảm giác và mất phản xạ đối xứng hai bên, có hay không liệt các dây thần kinh sọ kết hợp. Đây là một bệnh lý diễn tiến nặng, khó dự đoán có thể dẫn đến suy hô hấp thậm chí là tử vong.
Trong khoảng 10 năm trở lại đây tại Khoa Nội Thần kinh, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cùng với sự phát triển về trình độ chuyên môn và các trang thiết bị chẩn đoán được đầu tư hiện đại đã phát hiện và điều trị thành công nhiều trường hợp GBS nặng góp phần cứu sống bệnh nhân và giảm tối đa các di chứng do bệnh để lại. Tuy nhiên, với việc phát hiện ra ngày càng nhiều các biến thể khác nhau của GBS càng làm cho bảng lâm sàng của bệnh này trở lên đa dạng, phức tạp và không còn điển hình gây khó khăn cho việc chẩn đoán đặc biệt là chẩn đoán trong giai đoạn sớm của bệnh. Dưới đây là một trường hợp bệnh không điển hình, diễn biến không tuân theo qui luật được chẩn đoán và điều trị thành công tại Khoa Nội thần kinh, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108.
Bệnh nhân: Nguyễn Huy B. Năm sinh: 1974, giới tính: Nam
Vào viện: 30/04/2018
- Lý do vào viện: méo miệng, tê yếu nửa người phải
- Bệnh sử: Khoảng 3 ngày trước vào viện bệnh nhân xuất hiện đau đầu nhẹ, mệt mỏi. Sáng hôm vào viện tự nhiên phát hiện tê và yếu nửa người bên phải kèm theo méo miệng nên bệnh nhân vào viện cấp cứu.
- Tiền sử: khỏe mạnh.
- Khám xét:
+ Toàn thân: thể trạng trung bình, cao 170cm, cân nặng 60kg.
+ Tim mạch, hô hấp, tiêu hóa bình thường
+ Khám thần kinh:
- Tỉnh táo hoàn toàn, Glasgow 15 điểm.
- Liệt nhẹ dây thần kinh số VII bên phải.
- Rối loạn cảm giác, yếu sức cơ ½ người phải (sức cơ 4/5).
- Hội chứng màng não, hội chứng tăng áp lực nội sọ (-).
- Không rối loạn cơ tròn.
+ Xét nghiệm:
- Công thức máu: Hồng cầu: 4,87 T/L; bạch cầu 9,22 G/L; tiểu cầu: 418 G/L.
- Sinh hóa: Glucose: 5,8 mmol/l; Ure: 3,45 mmol/l; Creatinin: 73μmol/l; GOT/GPT/GGT: 22/24/48 U/l; Na+: 140mmol/l; K+: 3,4 mmol/l.
- Miễn dịch: anti – HIV (-), HbsAg (-).
- Lý do vào viện: méo miệng, tê yếu nửa người phải
- Bệnh sử: Khoảng 3 ngày trước vào viện bệnh nhân xuất hiện đau đầu nhẹ, mệt mỏi. Sáng hôm vào viện tự nhiên phát hiện tê và yếu nửa người bên phải kèm theo méo miệng nên bệnh nhân vào viện cấp cứu.
- Tiền sử: khỏe mạnh.
- Khám xét:
+ Toàn thân: thể trạng trung bình, cao 170cm, cân nặng 60kg.
+ Tim mạch, hô hấp, tiêu hóa bình thường
+ Khám thần kinh:
- Tỉnh táo hoàn toàn, Glasgow 15 điểm.
- Liệt nhẹ dây thần kinh số VII bên phải.
- Rối loạn cảm giác, yếu sức cơ ½ người phải (sức cơ 4/5).
- Hội chứng màng não, hội chứng tăng áp lực nội sọ (-).
- Không rối loạn cơ tròn.
+ Xét nghiệm:
- Công thức máu: Hồng cầu: 4,87 T/L; bạch cầu 9,22 G/L; tiểu cầu: 418 G/L.
- Sinh hóa: Glucose: 5,8 mmol/l; Ure: 3,45 mmol/l; Creatinin: 73μmol/l; GOT/GPT/GGT: 22/24/48 U/l; Na+: 140mmol/l; K+: 3,4 mmol/l.
- Miễn dịch: anti – HIV (-), HbsAg (-).
- Cắt lớp vi tính sọ não, MRI + MRA não: không thấy bất thường nhu mô não và mạch não.
Hình ảnh chụp MRI và CTA không thấy bất thường
Bệnh nhân: Nguyễn Huy. B, Nam, 1974
Bệnh nhân: Nguyễn Huy. B, Nam, 1974
Với bệnh cảnh lâm sàng là tê, yếu nửa người và liệt dây VII cùng bên khởi phát cấp tính mặc dù chẩn đoán hình ảnh chưa phát hiện tổn thương nhưng bệnh nhân cũng chưa loại trừ hoàn toàn đột quị Nhồi máu não dạng ổ khuyết, do vậy đã được điều trị theo phác đồ Nhồi máu não trong 3 ngày nhưng bệnh tiếp tục tiến triển không theo qui luật của đột quị não với các triệu chứng liệt dây thần kinh số VII kiểu ngoại vi hai bên, tê yếu chân tay lan sang cả bên đối diện và không thể đi lại, thực hiện các sinh hoạt cá nhân được. Bệnh nhân được chuyển về Khoa Nội Thần kinh theo dõi và tiếp tục làm chẩn đoán. Ngay sau khi thăm khám lại về lâm sàng một cách tỉ mỉ và được bổ sung xét nghiệm chọc dò ống sống thắt lưng, điện thần kinh cơ. Kết quả cho thấy có hiện tượng phân ly đạm – tế bào trong dịch não tủy và có hình ảnh sớm của GBS trên điện cơ. Bệnh nhân được chẩn đoán xác định GBS và được tiến hành thay huyết tương 04 lần, cách ngày thuận lợi, sau đó tình trạng bệnh cải thiện tốt về chức năng vận động, cảm giác và tự đi lại, thực hiện các sinh hoạt cá nhân bình thường.
Như vậy, đây là một trường hợp bệnh diễn tiến không điển hình, bệnh cảnh lâm sàng ban đầu dễ nhầm lẫm với các bệnh lý thần kinh cấp tính khác do đó cần phải theo dõi bệnh một cách chặt chẽ kết hợp với khám lâm sàng tỉ mỉ theo thời gian, chỉ định các xét nghiệm phù hợp đã góp phần chẩn đoán chính xác và điều trị thành công bệnh nhân này.
BS. Nguyễn Minh Đức - Khoa Nội Thần kinh, Bệnh viện TWQĐ 108