Cấp cứu thành công một bệnh nhân chảy máu tiêu hóa cấp tính mức độ nặng do u ruột non

  09:57 AM 31/12/2014
Trong các thập kỷ trước, chảy máu tiêu hóa (CMTH) tại khu vực ruột non được coi là một vùng “Khó thăm dò” và nếu không phát hiện kịp thời và điều trị sớm sẽ đến nguy cơ tử vong rất cao. Việc mổ thăm dò đôi khi không có hiệu quả và có thể là một gánh nặng cho bệnh nhân sau phẫu thuật.

Tuy nhiên, ngày nay với các thiết bị chẩn đoán hình ảnh ngày càng hiện đại, đã trở thành công cụ đắc lực cho thầy thuốc giúp chẩn đoán bệnh chính xác và điều trị kịp thời. Bài viết này trình bày về một bệnh nhân bị CMTH mức độ nặng, nghi tổn thương ở ruột non, đã được phát hiện sớm và điều trị thành công.

Bệnh án: Bệnh nhân (BN) Nguyễn Xuân Ch. – Sinh năm 1975,  Đại úy. Đơn vị công tác Quân khu III. Tiền sử: khỏe mạnh, không mắc bệnh mạn tính. Biểu hiện bệnh đột ngột từ 8 giờ, ngày 16/12/2014, với triệu chứng: đi ngoài phân đen, số lượng nhiều, có lúc phân màu đỏ, kèm theo hoa mắt và chóng mặt. Bệnh nhân đã vào điều trị tại Quân y viện 7 (Quân khu III) ngày 17/12/2014, đã được truyền máu và nội soi dạ dày-tá tràng nhưng không phát hiện thấy tổn thương. Mặc dù đã điều trị tích cực, nhưng tình trạng mất máu cải thiện không đáng kể, mạch: 110-120 lần/phút, huyết áp: 80/50 – 90/60 mmHg, có lúc choáng váng.
Bệnh nhân đã được chuyển lên điều trị tại Khoa Nội Tiêu hóa- Bệnh viện TWQĐ 108 lúc 14 giờ 30 phút, ngày 19/12/2014. Tình trạng khi vào khoa: Mệt mỏi, da và niêm mạc xanh, bụng mềm, không phát hiện thấy u. Xét nghiệm: hồng cầu: 2,0 T/L, huyết sắc tố: 55 g/L. Các xét nghiệm khác bình thường Khoa Nội tiêu hóa đã cho truyền máu và tiến hành nội soi. Kết quả nội soi dạ dày tá tràng: Dạ dày sạch, không có máu, không phát hiện thấy tổn thương ở dạ dày, hành tá tràng và tá tràng, không thấy máu trào ra từ hỗng tràng. Kết quả soi đại tràng: Không phát hiện thấy tổn thương ở toàn bộ đại tràng và 30 cm ở hồi tràng. Tuy nhiên, trong lòng hồi tràng có máu tươi chảy ra. Kết luận chẩn đoán: Chảy máu tiêu hóa lần 1, mức độ nặng, nghi do tổn thương ở ruột non. Tiến hành chụp cắt lớp vi tính (320 lát) cho kết quả: Khối u cách góc Treitz 40 cm, có kích thước 4 x 6 cm, khối này lồi ra ngoài, không làm hẹp ruột non, trên bề mặt loét (đây là nguyên nhân gây CMTH), với nguồn nuôi dưỡng khối u là động mạc mạc treo tràng trên. Khoa A3 đã tiến hành hội chẩn với Khoa Ngoại tiêu hóa, Khoa Chẩn đoán Hình ảnh, thống nhất chẩn đoán: Chảy máu tiêu hóa lần 1, mức độ nặng, do khối u ruột non (có thể là carcinoid hoặc GIST), có chỉ định phẫu thuật. Bệnh nhân đã được phẫu thuật lúc 19g30, ngày 19/11/2014 (Kíp mổ: PGS.TS Nguyễn Anh Tuấn, BS Đoàn Huy Lực-Khoa Ngoại tiêu hóa). Kết quả phẫu thuật: Lòng đại tràng và ruột non nhiều máu. Cách góc Treitz khoảng 40-45 cm, có một khối u ruột non (khả nghi là carcinoid), kích thước: 4,0 x 4,4 cm, lồi ra ngoài, bề mặt bên trong loét mủn, gây CMTH mức độ nặng. Đã tiến hành cắt khối u, nối ruột non tận-tận. Sau 1 giờ phẫu thuật, bệnh nhân tiếp tục được điều trị và chăm sóc tích cực tại Khoa Nội tiêu hóa. Kết quả xét nghiệm máu ngày 21/12/2014: hồng cầu: 4,2 T/L, huyết sắc tố: 138 g/l. Khám lâm sàng: tỉnh táo, không còn mệt, mạch: 86 lần/phút, huyết áp: 120/80 mmHg, không còn đi ngoài phân đen, không hoa mắt chóng mặt.

Kết luận: Qua trường hợp cấp cứu thành công này, chúng tôi đưa ra bài học kinh nghiệm sau:
1.     Bệnh nhân đã được chẩn đoán CMTH mức độ nặng ngay từ tuyến đầu (Quân y viện 7-QKIII), đã được điều trị tích cực và chuyển lên tuyến Trung ương (Bệnh viện TƯQĐ 108) kịp thời
2.    Tại Bệnh viện TƯQĐ 108: đã tích cực ngay từ khi bệnh nhân vào viện: Hồi sức tích cực và tiến hành chẩn đoán nhanh để tìm nguyên nhân gây CMTH. Các biện pháp gồm: Nội soi dạ dày, nội soi đại tràng và chụp CT 320 lát (sau khi đã có chẩn đoán của nội soi).
3.    Có sự phối hợp nhịp nhàng, gắn kết chặt chẽ giữa các chuyên khoa: Khoa Nội tiêu hóa (A3), khoa Chẩn đoán hình ảnh (C8) và khoa Ngoại tiêu hóa (B3): Đã chẩn đoán nhanh, cấp cứu kịp thời, đem lại sự sống cho một bệnh nhân. Đặc biệt đây là một Quân nhân đang phục vụ trong lực lượng vũ trang.
4.     Thành công này phải nói đến sự trợ giúp thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại, trong đó có máy chụp cắt lớp vi tính (320 lát) ổ bụng đóng vai trò quan trọng.
5.     Máy nội soi ruột non sẽ là công cụ đắc lực không chỉ cho chẩn đoán, mà có thể can thiệp điều trị qua nội soi. Bệnh viện TƯQĐ 108 đã có thiết bị này và sẽ triển khai trong thời gian tới

Hình ảnh minh họa về kết quả chẩn đoán và điều trị
1. Hình ảnh khối u ruột non trên phim chụp CLVT (320 lát) ổ bụng


Động mạch mạc treo tràng trên cấp máu khối u, với tỷ trọng u là 70HU

2. Hình ảnh khối u ruột non trên phẫu thuật



Khối u ruột non (nghi Carcinoid), cách góc Treitz 40 cm,
gây CMTH (chụp ngày: 19/12/2014).


Khoa Nội Tiêu hóa
Bệnh viện TƯQĐ 108

Chia sẻ