Sốc do chấn thương là tình trạng suy sụp các chức năng sống của cơ thể, rất thường gặp trong cấp cứu, tỷ lệ tử vong rất cao nếu không xử lý kịp thời. Kíp gây mê hồi sức kết hợp với kíp phẫu thuật, Bệnh viện TƯQĐ 108 đã cấp cứu thành công 1 trường hợp bị sốc chấn thương nặng do cây đổ đe dọa tử vong.
Bệnh nhân Vũ Văn H., 37 tuổi, có tiền sử bị bệnh tan máu bẩm sinh (Thalassemia). Đây là bệnh lý di truyền do sự thiếu hụt tổng hợp một chuỗi globin trong huyết sắc tố của hồng cầu. Bệnh nhân bị tai nạn do mưa to, cây đổ vào người, được chuyển đến Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 và sau đó đưa lên phòng mổ trong tình trạng: Lơ mơ, đồng tử 2 bên giãn 3mm; da, niêm mạc nhợt; tự thở chậm < 10 lần/ phút, SpO2 không bắt được; tim nhịp nhanh 185 lần/phút, huyết áp không đo được, mạch quay khó bắt. Bệnh nhân được chẩn đoán là: Sốc chấn thương do chấn thương ngực nặng và có chỉ định mở ngực cấp cứu. Kíp gây mê hồi sức tiên lượng bệnh nhân rất nặng, đe dọa tử vong nên tiến hành khẩn trương cấp cứu, hồi sức tích cực và khởi mê nhanh theo phác đồ bệnh nhân sốc. Xét nghiệm nhanh thấy tình trạng toan hỗn hợp, tình trạng thiếu máu và rối loạn điện giải rất nặng: pH: 6,8; PaCO2: 72mmHg; HCO3 thấp không đo được, hematocrit: 12%; Kali: 6,2mmol/l và lactate máu tăng rất cao > 15mmol/l. Tiến hành hồi sức tích cực song song với bệnh nhân mở ngực thấy khoang màng phổi phải có rất nhiều máu đỏ tươi, lẫn máu cục, các tĩnh mạch liên sườn phải bị giãn to và dập nát. Tiến hành lấy hết máu cục trong khoang màng phổi, khâu cầm máu tĩnh mạch liên sườn. Trong mổ mạch giao động từ 115 đến 185 lần/phút, huyết áp từ không đo được đến 135/85mmHg, CVP từ 0 đến 8mmHg dùng adrenalin từ 0,17 đến 0,83mcg/kg/phút, noradrenalin từ 0,1 đến 0,17mcg/kg/phút, truyền 1800ml hồng cầu khối và 750ml huyết tương tươi đông lạnh. Thời gian mổ 150 phút.
Tình trạng sau mổ: Chưa tỉnh, đồng tử 2 bên co về bình thường 2mm, có phản xạ ánh sáng; thở máy: FiO2: 60%, SpO2: 100%; nhịp tim: 115 lần/phút, huyết áp: 115/72mmHg, CVP: 8mmHg, đã cắt được adrenalin, còn noradrenalin 0,1mcg/kg/phút; nước tiểu: 1000ml/ 3 giờ. Xét nghiệm: Hb: 9,7g/dl; tiểu cầu: 103G/l; khí máu và điện giải đồ bình thường.
Bệnh nhân được chuyển về Khoa Hồi sức Tích cực điều trị tiếp. Sau 2 tuần điều trị bệnh nhân được ra viện với tình trạng sức khỏe tốt.
Sốc chấn thương nhất là do chấn thương ngực là một cấp cứu tối khẩn cấp nếu không được xử lý chính xác và kịp thời, bệnh nhân sẽ bị tử vong nhanh chóng. Cấp cứu, gây mê và hồi sức cho bệnh nhân sốc chấn thương đòi hỏi người gây mê hồi sức phải có kiến thức, thành thạo và nhiều kinh nghiệm. Đây là một trường hợp phối hợp nhiều chuyên khoa và rất thành công trong việc cứu sống một bệnh nhân bị sốc do chấn thương ngực nặng trên nền bệnh nhân bị bệnh tan máu bẩm sinh đe doa tính mạng.
BS. Vũ Thành Lâm; PGS.TS. Nguyễn Minh Lý
Khoa Gây mê hồi sức - Bệnh viện TƯQĐ 108
Khoa Gây mê hồi sức - Bệnh viện TƯQĐ 108