Ung thư vòm họng là một trong mười loại ung thư thường gặp nhất tại Việt Nam, bệnh thường gặp ở nam giới lứa tuổi 40 - 60. Nếu được phát hiện sớm bệnh có thể được điều trị khỏi bằng xạ trị đơn thuần hoặc kết hợp với hóa trị. Tuy nhiên do bệnh phát triển thầm lặng với triệu chứng không điển hình nên do đó thường được phát hiện chẩn đoán ở giai đoạn đã tiến triển.
Mặc dù nguyên nhân của bệnh này chưa được xác định rõ ràng nhưng một số yếu tố sau đây được coi là có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư vòm họng:
- Thường xuyên tiếp xúc với khói, bụi, môi trường kém thông khí, hoá chất (đặc biệt là các hydrocacbon thơm), ăn nhiều cá muối và các thức ăn lên men (dưa, cà, mắm)…- Hút thuốc.
- Uống nhiều bia rượu.
- Do di truyền.
- Yếu tố địa lý: Ung thư vòm thường gặp với tỷ lệ cao ở các nước Đông Nam Á, miền nam Trung Quốc nhưng ít gặp ở các nước Âu Mỹ. Việt Nam nằm trong vùng dịch tễ của ung thư vòm.
- Nhiễm virus EBV.
Hình ảnh ung thư vòm hầu giai đoạn sớm trên nội soi tai mũi họng (vị trí mũi tên)
Để dự phòng ung thư vòm họng cần duy trì một lối sống lành mạnh và chế độ ăn uống khoa học, cụ thể như sau:
- Không hút thuốc lá: nhiều nghiên cứu khoa học đã chứng minh rằng việc không hút thuốc là có thể làm giảm được đáng kể nguy cơ gây lên ung thư vòm họng. Nếu như bạn có hút thuốc lá, lời khuyên tốt nhất là bỏ thuốc trong thời gian sớm nhất để đảm bảo sức khỏe.
- Hạn chế sử dụng bia, rượu và các loại đồ uống có chứa cồn trong sinh hoạt hàng ngày.
- Không nên ăn nhiều các thực phẩm được chế biến theo phương thức lên men như: thịt muối, dưa muối, cà muối…
- Không ăn thức ăn khi còn nóng tránh gây tổn thương đến vùng hầu họng.
- Luyện tập thể dục đều đặn để tăng cường sức khỏe.
Các dấu hiệu của ung thư vòm họng có thể khó xác định trong giai đoạn đầu của bệnh do nhiều triệu chứng liên quan với các bệnh lý tai mũi họng thông thường nên người bệnh và thầy thuốc dễ chủ quan và bỏ qua.
Sau đây là các dấu hiệu của ung thư vòm giai đoạn sớm:
- Đau đầu: thường đau nửa đầu âm ỉ, có lúc đau thành cơn, dễ nhầm với các bệnh lý thần kinh và mạch máu não.
- Ù tai: khi ung thư vòm họng xâm lấn gây tắc vòi nhĩ, người bệnh thường xuyên bị ù tai một bên, có cảm giác như tiếng ve kêu bên trong tai.
- Ngạt mũi: dấu hiệu này xuất hiện tăng dần, ban đầu người bệnh sẽ bị ngạt một bên mũi, ngạt từng lúc một và kèm theo triệu chứng xì mũi ra máu,chảy máu cam.
- Nổi hạch cổ: hay gặp nhất là hạch góc hàm, đặc điểm nổi bật là hạch nhỏ, chắc, không đau thường tình cờ phát hiện.
Các triệu chứng được liệt kê ở trên tuy rất dễ nhầm lẫn với các bệnh lý thông thường khác, tuy nhiên, chú ý kỹ một chút người bệnh có thể phân biệt được một đặc điểm chung của bệnh ung thư vòm họng là các dấu hiệu thường xuất hiện ở một bên và nặng dần theo thời gian, sử dụng điều trị thuốc vẫn không khỏi.
Khi có các dấu hiệu trên ở người có các yếu tố nguy cơ mắc bệnh ung thư vòm họng, cần đến khám bác sỹ chuyên khoa tai mũi họng để nội soi vòm họng kiểm tra phát hiện sớm đồng thời khám bác sỹ chuyên khoa ung thư để được tư vấn về chẩn đoán và điều trị.
- Không hút thuốc lá: nhiều nghiên cứu khoa học đã chứng minh rằng việc không hút thuốc là có thể làm giảm được đáng kể nguy cơ gây lên ung thư vòm họng. Nếu như bạn có hút thuốc lá, lời khuyên tốt nhất là bỏ thuốc trong thời gian sớm nhất để đảm bảo sức khỏe.
- Hạn chế sử dụng bia, rượu và các loại đồ uống có chứa cồn trong sinh hoạt hàng ngày.
- Không nên ăn nhiều các thực phẩm được chế biến theo phương thức lên men như: thịt muối, dưa muối, cà muối…
- Không ăn thức ăn khi còn nóng tránh gây tổn thương đến vùng hầu họng.
- Luyện tập thể dục đều đặn để tăng cường sức khỏe.
Các dấu hiệu của ung thư vòm họng có thể khó xác định trong giai đoạn đầu của bệnh do nhiều triệu chứng liên quan với các bệnh lý tai mũi họng thông thường nên người bệnh và thầy thuốc dễ chủ quan và bỏ qua.
Sau đây là các dấu hiệu của ung thư vòm giai đoạn sớm:
- Đau đầu: thường đau nửa đầu âm ỉ, có lúc đau thành cơn, dễ nhầm với các bệnh lý thần kinh và mạch máu não.
- Ù tai: khi ung thư vòm họng xâm lấn gây tắc vòi nhĩ, người bệnh thường xuyên bị ù tai một bên, có cảm giác như tiếng ve kêu bên trong tai.
- Ngạt mũi: dấu hiệu này xuất hiện tăng dần, ban đầu người bệnh sẽ bị ngạt một bên mũi, ngạt từng lúc một và kèm theo triệu chứng xì mũi ra máu,chảy máu cam.
- Nổi hạch cổ: hay gặp nhất là hạch góc hàm, đặc điểm nổi bật là hạch nhỏ, chắc, không đau thường tình cờ phát hiện.
Các triệu chứng được liệt kê ở trên tuy rất dễ nhầm lẫn với các bệnh lý thông thường khác, tuy nhiên, chú ý kỹ một chút người bệnh có thể phân biệt được một đặc điểm chung của bệnh ung thư vòm họng là các dấu hiệu thường xuất hiện ở một bên và nặng dần theo thời gian, sử dụng điều trị thuốc vẫn không khỏi.
Khi có các dấu hiệu trên ở người có các yếu tố nguy cơ mắc bệnh ung thư vòm họng, cần đến khám bác sỹ chuyên khoa tai mũi họng để nội soi vòm họng kiểm tra phát hiện sớm đồng thời khám bác sỹ chuyên khoa ung thư để được tư vấn về chẩn đoán và điều trị.
Hình ảnh PET/CT của bệnh nhân ung thư vòm họng di căn hạch cổ trước (A, B) và sau hóa xạ trị (C, D) sử dụng kỹ thuật xạ trị điều biến liều dưới hướng dẫn hình ảnh cho thấy hình ảnh u và hạch di căn đáp ứng hoàn toàn sau điều trị (vị trí giao điểm đánh dấu).
Trong thời gian qua, Khoa Xạ trị – Xạ phẫu, Bệnh viện TƯQĐ 108 đã áp dụng kỹ thuật xạ trị điều biến liều dưới hướng dẫn hình ảnh là kỹ thuật xạ trị tiên tiến điều trị thành công cho nhiều bệnh nhân ung thư vòm họng. Bệnh nhân có nhu cầu tư vấn về chẩn đoán và điều trị ung thư vòm họng có thể liên hệ theo địa chỉ:
Khoa Xạ trị – Xạ phẫu, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108.
Số 1 Trần Hưng Đạo, Hai Bà Trưng, Hà Nội.
Điện thoại: 04.62784163.
Website: https://benhvien108.vn/TrangTin/120/Don-vi-Xa-tri.
Trong thời gian qua, Khoa Xạ trị – Xạ phẫu, Bệnh viện TƯQĐ 108 đã áp dụng kỹ thuật xạ trị điều biến liều dưới hướng dẫn hình ảnh là kỹ thuật xạ trị tiên tiến điều trị thành công cho nhiều bệnh nhân ung thư vòm họng. Bệnh nhân có nhu cầu tư vấn về chẩn đoán và điều trị ung thư vòm họng có thể liên hệ theo địa chỉ:
Khoa Xạ trị – Xạ phẫu, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108.
Số 1 Trần Hưng Đạo, Hai Bà Trưng, Hà Nội.
Điện thoại: 04.62784163.
Website: https://benhvien108.vn/TrangTin/120/Don-vi-Xa-tri.
Thạc sỹ, BS. Bùi Quang Biểu
Khoa Xạ trị - Xạ phẫu, Bệnh viện TƯQĐ 108