Xét nghiệm tinh dịch đồ là gì?
Xét nghiệm tinh dịch đồ, hay còn gọi là phân tích tinh dịch, là một xét nghiệm nhằm đánh giá chất lượng của tinh trùng trong mẫu tinh dịch của nam giới. Qua đó, bác sĩ có thể xác định được các yếu tố như số lượng tinh trùng, độ di động, hình dạng của tinh trùng, cũng như các chỉ số khác liên quan đến khả năng sinh sản của nam giới.
Vai trò của xét nghiệm tinh dịch đồ trong việc xác định chất lượng tinh trùng
Đánh giá số lượng tinh trùng
Một trong những chỉ số quan trọng trong xét nghiệm tinh dịch đồ là số lượng tinh trùng. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), số lượng tinh trùng bình thường trong mỗi ml tinh dịch phải đạt ít nhất 15 triệu tinh trùng. Số lượng tinh trùng thấp có thể là nguyên nhân gây ra vô sinh nam. Bằng việc thực hiện xét nghiệm tinh dịch đồ, bác sĩ có thể xác định được số lượng tinh trùng trong mẫu tinh dịch và có hướng điều trị phù hợp nếu số lượng tinh trùng dưới mức bình thường.
Đánh giá khả năng di động của tinh trùng
Độ di động của tinh trùng là yếu tố quan trọng thứ hai trong xét nghiệm tinh dịch đồ. Tinh trùng có khả năng di chuyển mạnh mẽ và nhanh chóng để tiếp cận và thụ tinh với trứng. Nếu tinh trùng có độ di động kém, khả năng thụ thai sẽ giảm đáng kể. Xét nghiệm tinh dịch đồ giúp bác sĩ đánh giá được độ di động của tinh trùng, từ đó đưa ra các phương án điều trị hoặc can thiệp thích hợp để cải thiện khả năng sinh sản.
Đánh giá hình dạng của tinh trùng
Một yếu tố quan trọng khác mà xét nghiệm tinh dịch đồ cung cấp là hình dạng của tinh trùng. Tinh trùng bình thường có một đầu hình bầu dục, một phần đuôi dài và khỏe mạnh giúp di chuyển nhanh chóng. Tuy nhiên, nếu tỷ lệ tinh trùng có hình dạng bất thường quá cao (ví dụ, đầu tinh trùng bị lệch, đuôi cong vẹo), khả năng thụ tinh sẽ giảm đi. Xét nghiệm tinh dịch đồ giúp đánh giá tỷ lệ tinh trùng có hình dạng bình thường, một yếu tố quan trọng trong việc xác định khả năng sinh sản.
Đánh giá độ pH của tinh dịch
Độ pH của tinh dịch có ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường sống của tinh trùng. Môi trường quá axit hoặc quá kiềm có thể làm tinh trùng chết hoặc giảm khả năng di chuyển. Một mẫu tinh dịch có độ pH không bình thường có thể là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe khác, chẳng hạn như nhiễm trùng hay viêm nhiễm. Xét nghiệm tinh dịch đồ giúp phát hiện tình trạng này và đưa ra lời khuyên về việc điều trị.
Phát hiện các vấn đề khác liên quan đến vô sinh nam
Xét nghiệm tinh dịch đồ còn giúp phát hiện nhiều vấn đề khác có thể liên quan đến vô sinh nam, chẳng hạn như:
- Tinh dịch đặc: Nếu tinh dịch quá đặc, tinh trùng sẽ khó di chuyển và gặp khó khăn trong việc thụ tinh.
- Nhiễm trùng hoặc viêm nhiễm: Các tế bào bạch cầu trong tinh dịch có thể chỉ ra tình trạng nhiễm trùng hoặc viêm nhiễm trong cơ quan sinh dục.
Khi nào thực hiện xét nghiệm tinh dịch đồ?
Xét nghiệm tinh dịch đồ là một công cụ quan trọng trong việc đánh giá chất lượng tinh trùng. Nam giới nên thực hiện xét nghiệm này khi gặp phải các vấn đề sau:
- Không thể thụ thai sau 1 năm quan hệ tình dục không sử dụng biện pháp tránh thai.
- Có tiền sử bệnh lý liên quan đến hệ sinh dục như: giãn tĩnh mạch tinh, viêm tinh hoàn, nhiễm trùng đường sinh dục
- Khám sức khỏe tiền hôn nhân
Lưu ý trước khi chuẩn bị xét nghiệm tinh dịch đồ
Để có kết quả chính xác, nam giới cần chuẩn bị kỹ càng trước khi lấy mẫu tinh dịch:
- Nhịn xuất tinh ít nhất 2 đến 5 ngày trước khi lấy mẫu.
- Thu thập mẫu tinh dịch trong một bình tiệt trùng, tránh để mẫu bị ô nhiễm.
- Không sử dụng các chất kích thích, rượu bia, hoặc thuốc trong vài ngày trước khi xét nghiệm.
Xét nghiệm tinh dịch đồ đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá chất lượng tinh trùng và xác định các nguyên nhân gây vô sinh nam. Qua việc phân tích các chỉ số như số lượng, độ di động, hình dạng và các yếu tố khác của tinh trùng, bác sĩ có thể chẩn đoán chính xác tình trạng vô sinh và đề xuất phương án điều trị phù hợp. Nếu bạn gặp vấn đề về khả năng sinh sản, việc thực hiện xét nghiệm tinh dịch đồ sẽ là bước đầu tiên quan trọng giúp cải thiện cơ hội thụ thai và bảo vệ sức khỏe sinh sản của mình.
Bác sĩ CK2 Nguyễn Văn Phúc
Khoa Nam học, Bệnh viện TWQĐ 108