Nguyên nhân gây suy tim
Suy tim có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:
Bệnh động mạch vành: Khi các động mạch cung cấp máu cho tim bị tắc nghẽn, điều này có thể làm giảm lượng máu đến tim, gây ra suy tim.
Tăng huyết áp: Huyết áp cao kéo dài có thể làm cho tim phải hoạt động quá mức, dẫn đến suy yếu cơ tim.
Bệnh van tim: Nếu các van trong tim không hoạt động đúng cách, tim phải hoạt động nhiều hơn để bơm máu, dẫn đến suy tim.
Bệnh cơ tim: Bất kỳ tổn thương nào đến cơ tim, bao gồm bệnh mắc phải như viêm cơ tim hay các bệnh di truyền như cơ tim giãn, bệnh cơ tim hạn chế,… đều có thể gây suy tim.
Các bệnh lý khác: Đái tháo đường, béo phì, hoặc các bệnh về phổi cũng có thể gây ra suy tim.
Triệu chứng suy tim
Suy tim có thể biểu hiện với nhiều triệu chứng khác nhau, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng. Một số triệu chứng phổ biến bao gồm:
Khó thở: Đặc biệt là khi gắng sức hoặc khi nằm xuống, cơn khó thở kịch phát về đêm.
Mệt mỏi: Do tim không bơm đủ máu đến các cơ quan.
Phù: Sưng ở chân, mắt cá chân hoặc bụng do sự tích tụ của dịch.
Tim đập nhanh hoặc không đều: Để bù đắp cho khả năng bơm máu giảm.
Ho khan, dai dẳng: Do dịch tích tụ trong phổi.
Chẩn đoán suy tim
Để chẩn đoán suy tim, bác sĩ thường sử dụng các phương pháp sau:
Khám lâm sàng: Kiểm tra các triệu chứng lâm sàng như phù, khó thở, hoặc nhịp tim không đều.
Xét nghiệm máu: Xét nghiệm các chỉ số như BNP (B-type Natriuretic Peptide) có thể giúp xác định suy tim.
Siêu âm tim: Để kiểm tra chức năng của các buồng tim và van tim.
Điện tâm đồ (ECG): Để đánh giá hoạt động điện của tim.
Chụp X-quang ngực: Kiểm tra phổi và tim để phát hiện sự tích tụ dịch hoặc các bất thường khác.
Điều trị suy tim
Mục tiêu của việc điều trị suy tim là làm giảm triệu chứng, cải thiện chất lượng cuộc sống và ngăn ngừa suy tim tiến triển. Các phương pháp điều trị bao gồm:
Sử dụng thuốc: Hiện nay, với sự phát triển của các nhóm thuốc mới, việc điều trị suy tim đã có nhiều cải thiện đáng kể, là ánh sáng nơi cuối con đường trong người bệnh. Các thuốc trụ cột trong điều trị suy tim:
+ Nhóm SGLT2i: Được biết đến là thuốc điều trị đái tháo đường, tuy nhiên, gần đây đã có rất nhiều nghiên cứu chứng minh tác dụng trên bệnh nhân suy tim, từ 2016 tới nay, SGLT2i được coi là thuốc nền tảng trong điều trị suy tim.
+ Nhóm lợi tiểu: Các thuốc lợi tiểu giúp điều trị suy tim, giảm khó thở, tuy nhiên cần sử dụng theo hướng dẫn của bác sĩ vì tính nguy hiểm của thuốc
+ Nhóm thuốc huyết áp: Các thuốc ức chế hệ RAAS được chứng minh hiệu quả trên bệnh nhân suy tim, đặc biệt với sự ra đời của nhóm ARNI (tại Việt Nam sử dụng Uperio), chất lượng cuộc sống và tiên lượng BN Suy tim cải thiện đáng kể.
+ Nhóm thuốc kiểm soát nhịp tim: Chẹn Beta vẫn luôn đóng vai trò quan trọng trong điều trị suy tim, tuy nhiên, cần vô cùng thận trọng khi sử dụng.
Thay đổi lối sống:
- Kiểm soát chế độ ăn uống: Giảm lượng muối và hạn chế nước uống để giảm sự tích tụ dịch.
- Tập luyện thể dục nhẹ nhàng: Nhằm duy trì sức khỏe tổng thể mà không làm tăng gánh nặng cho tim.
- Tránh các yếu tố gây căng thẳng: Giúp giảm gánh nặng lên tim.
Can thiệp y học
- Cấy máy tạo nhịp tim hoặc máy khử rung tim: Dành cho những bệnh nhân có rối loạn nhịp tim nguy hiểm.
- Phẫu thuật: Trong những trường hợp cần thiết, bác sĩ có thể đề xuất thay van tim hoặc phẫu thuật ghép tim.
Phòng ngừa suy tim
Để giảm nguy cơ mắc suy tim, mọi người có thể thực hiện các biện pháp sau:
- Kiểm soát huyết áp: Điều chỉnh huyết áp thông qua việc ăn uống và tập luyện.
- Quản lý bệnh lý nền: Điều trị tốt các bệnh lý nền như đái tháo đường, béo phì, và bệnh động mạch vành.
- Tập thể dục đều đặn: Tăng cường sức khỏe tim mạch.
- Bỏ thuốc lá và giảm tiêu thụ rượu bia: Giúp bảo vệ sức khỏe tim mạch.
Lời khuyên dành cho bệnh nhân suy tim
Tuân thủ điều trị: Bệnh nhân cần tuân thủ đúng liệu trình điều trị do bác sĩ đề xuất.
Theo dõi triệu chứng: Thường xuyên kiểm tra cân nặng, huyết áp và báo cáo cho bác sĩ nếu có bất kỳ thay đổi nào.
Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh: Hạn chế muối, chất béo và đường.
Suy tim là một bệnh lý nghiêm trọng nhưng có thể kiểm soát nếu được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Bệnh nhân cần hợp tác chặt chẽ với bác sĩ và thay đổi lối sống để cải thiện chất lượng cuộc sống.
Khoa Nội Tim mạch, thuộc Viện Tim mach, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 là một trong những trung tâm điều trị suy tim được công nhận bởi Hội Tim mạch học Châu Âu (ESC), đây là địa chỉ uy tín điều trị suy tim trên khắp mọi miền tổ quốc.
Bs Lê Đại Phong, Điều dưỡng Nguyễn Quý Quyền - Khoa Nội tim mạch,
Bệnh viện TWQĐ 108