Tại việt nam phẫu thuật nội soi cắt dạ dày điều trị ung thư dạ dày đã được thực hiện ở một số trung tâm lớn. Khó khăn lớn nhất gặp phải khiến cho phẫu thuật không thể phổ biến rộng rãi là giá thành phẫu thuật cao, thời gian phẫu thuật kéo dài và kỹ thuật khó, đặc biệt là vét hạch D2 và làm miệng nối dạ dày - ruột. Những vấn đề này dẫn đến hầu hết các trường hợp phẫu thuật nội soi cắt dạ dày đang được thực hiện tại Việt nam hiện nay là phẫu thuật nội soi hỗ trợ, toàn bộ thì cắt dạ dày và làm miệng nối được thực hiện ngoài ổ bụng. Phẫu thuật nội soi hỗ trợ đã cho thấy có nhiều hạn chế: Phẫu thuật viên không làm chủ được đường cắt trên do đó không đảm bảo được khoảng an toàn tối thiểu trên khối u, không cắt được toàn bộ dạ dày và vẫn cần một đường mổ bụng dài khoảng 5 cm để tiến hành cắt dạ dày và khâu nối ngoài ổ bụng. Phẫu thuật nội soi hỗ trợ không đáp ứng được đầy đủ các tiêu chuẩn của phẫu thuật nội soi và bệnh nhân không được hưởng những lợi ích đầy đủ của phẫu thuật nội soi. Trong điều kiện hiện nay, khi trang thiết bị và trình độ phẫu thuật viên đã được nâng cao tại các trung tâm lớn, việc áp dụng phẫu thuật nội soi hoàn toàn cắt dạ dày là thực sự cần thiết, nhằm mang lại lợi ích cao nhất cho người bệnh.
PGS.TS. Nguyễn Anh Tuấn, Phó viện trưởng Viện Phẫu thuật tiêu hóa, Chủ nhiệm khoa phẫu thuật ống tiêu hóa, Bệnh viện TƯQĐ 108 đã tiến hành nghiên cứu nhằm đánh giá kết quả phẫu thuật nội soi hoàn toàn cắt dạ dày, vét hạch D2, điều trị ung thư dạ dày. Nghiên cứu được tiến hành trong 1 năm, từ tháng 01/2019 đến tháng 1/2020 trên 100 bệnh nhân ung thư dạ dày, được phẫu thuật nội soi hoàn toàn cắt bán phần dưới dạ dày, nạo vét hạch D2. Kết quả nghiên cứu cho thấy: Độ sâu xâm lấn của khối u pT1a 13,27%, pT2 20,41%, pT3 25,51%, pT4a 24,49 %. 61% bệnh nhân không có di căn hạch. Di căn hạch mức N1 10%, N2 16% và N3 12%. Số hạch trung bình vét được là 28,53 ± 10,34 hạch. Tổng số hạch được làm giải phẫu bệnh là 2840 hạch, trong đó tỷ lệ hạch có di căn là 8,38%. Diện cắt trên u trung bình là 6,23 ± 3,32 cm, 100% trường hợp diện cắt trên và dưới u không có có tế bào ung thư. Không có trường hợp nào chuyển mổ mở. Thời gian phẫu thuật trung bình là 141,06 ± 26,32 phút, lượng máu mất trung bình là 17,47 ± 10,79 ml, thời gian nằm viện sau phẫu thuật trung bình 8,79 ± 3,99 ngày (5-15 ngày). Không xảy ra các tai biến, biến chứng nặng phải phẫu thuật lai, không có trường hợp nào tử vong.
Theo PGS.TS. Nguyễn Anh Tuấn, phẫu thuật cắt dạ dày nội soi điều trị UTDD được thực hiện đầu tiên bởi Kitano vào năm 1991. Cho đến nay phẫu thuật này được thực hiện ngày càng nhiều và được công nhận như một lựa chọn thích hợp cho điều trị ung thư dạ dày. Nhật bản cũng như hầu hết các nước phát tiển hiện nay đã chấp nhận nạo vét hạch D2 là phẫu thuật tiêu chuẩn trong điều trị ung thư dạ dày. Những báo cáo gần đây cho thấy nạo vét hạch D2 bằng phẫu thuật nội soi là an toàn, khả năng phẫu thuật triệt căn không thua kém mổ mở nếu phẫu thuật được thực hiện bởi những phẫu thuật viên có kinh nghiệm. Kết quả sống lâu dài được báo cáo trong một nghiên cứu mới đây tại Hàn Quốc trên 714 trường hợp cắt dạ dày nội soi điều trị ung thư dạ dày tiến triển xâm lấn lớp cơ (T2) là 89,6%, xâm lấn dưới thanh mạc (T3) là 76,9% và xâm lấn thanh mạc (T4a) là 69,9%.
Thực tế tại Việt Nam, hầu hết bệnh nhân được chẩn đoán ung thư dạ dày giai đoạn tiến triển. Nghiên cứu của PGS.TS Nguyễn Anh Tuấn cho thấy mức độ xâm lấn của khối u giai đoạn T1 chỉ chiếm 29,6%, trong khi khối u giai đoạn T3 và T4 chiếm tới 50%. Các nghiên cứu trong nước trước đây chỉ chứng minh được phẫu thuật nội soi hỗ trợ là an toàn và đảm bảo tính triệt căn cho ung thư dạ dày giai đoạn sớm thì các nghiên cứu gần đây đã chứng minh được giá trị của phương pháp cho cả ung thư dạ dày tiến triển khi khối u chưa xâm lấn vào cơ quan lân cận. Hiện nay, PGS.TS Nguyễn Anh Tuấn tiến hành phẫu thuật nội soi hoàn toàn cho tất cả các trường hợp UTDD chưa có di căn xa và khối u chưa xâm lấn rộng. Việc nâng cao trình độ phẫu thuật viên tiến hành phẫu thuật nội soi đặc biệt là khả năng vét hạch D2 là một yếu tố quan trọng giúp triển khai áp dụng rộng rãi phẫu thuật nội soi hoàn toàn cắt dạ dày điều trị ung thư dạ dày.
Kết quả nghiên cứu của PGS.TS Nguyễn Anh Tuấn tại bệnh viện TƯQĐ 108 đã cho thấy phẫu thuật nội soi hoàn toàn cắt dạ dày, vét hạch D2 có thể thực hiện an toàn, tỷ lệ tai biến và biến chứng phẫu thuật rất thấp, đem lại nhiều lợi ích cho bệnh nhân như ít đau, bệnh nhân có thể vận động sớm sau mổ, thời gian trung tiện và ăn bằng đường miệng ngắn tương tự như các báo cáo khác, đặc biệt, phẫu thuật không để lại vết mổ lớn trên cơ thể nên tránh được biến chứng nhiễm trùng vết mổ và các vết sẹo lớn sau mổ. Kết quả phẫu thuật phụ thuộc rất nhiều vào kinh nghiệm và trình độ phẫu thuật viên cũng như trang thiết bị. Bệnh viện TƯQĐ 108, một trong 5 bênh viện hạng đặc biệt quốc gia, với các trang thiết bị hiện đại và đội ngũ phẫu thuật viên có trình độ cao, được đào tạo chuyên nghiệp, luôn đi đầu trong việc ứng dụng và phát triển các phương pháp điều trị tiên tiến nhất. Kết quả triển khai áp dụng phẫu thuật nội soi hoàn toàn cắt dạ dày, vét hành mức D2 là một minh chứng cụ thể.
PGS.TS. Nguyễn Anh Tuấn, Khoa Phẫu thuật Ống tiêu hóa,
Viện Phẫu thuật Tiêu hóa, Bệnh viện TWQĐ 108