Giãn tĩnh mạch tinh là gì?
Giãn tĩnh mạch tinh là tình trạng giãn bất thường của đám rối tĩnh mạch tinh nằm trong bìu do sự trào ngược máu từ tĩnh mạch thận ở bên trái và từ tĩnh mạch chủ ở bên phải về tĩnh mạch tinh trong. Đây là một tình trạng khá phổ biến ở nam giới, đặc biệt là trong độ tuổi sinh sản. Khi các tĩnh mạch giãn nở, lưu lượng máu không được lưu thông hiệu quả, dẫn đến các triệu chứng khó chịu như đau bìu, cảm giác nặng nề và có thể gây ảnh hưởng đến khả năng sinh lý và sinh sản.
Các triệu chứng thường gặp
Mặc dù nhiều trường hợp giãn tĩnh mạch tinh không có triệu chứng rõ rệt, một số người có thể gặp phải:
Đau âm ỉ hoặc nhức ở vùng bìu, đặc biệt khi đứng lâu, vận động mạnh hoặc trong nhiệt độ nóng.
Cảm giác nặng nề hoặc khó chịu trong bìu.
Khối u mềm hoặc dày khi sờ vào vùng bìu (cảm giác giống như “búi giun”).
Giảm khả năng sinh lý, sinh sản, vì giãn tĩnh mạch có thể làm: rối loạn sản xuất hormon sinh dục ảnh hưởng đến sinh lý, tăng nhiệt độ của tinh hoàn, giải phóng gốc oxy hoá tự do… ảnh hưởng đến số lượng và chất lượng tinh trùng.
Lý do nên tự kiểm tra tại nhà
Việc tự kiểm tra giãn tĩnh mạch tinh tại nhà có thể giúp bạn phát hiện ra những dấu hiệu bất thường từ sớm, đặc biệt khi giãn tĩnh mạch tinh không gây đau đớn hay rõ rệt. Tự kiểm tra thường xuyên giúp bạn theo dõi tình trạng sức khỏe và phát hiện kịp thời nếu có dấu hiệu bệnh, từ đó tìm kiếm sự can thiệp y tế khi cần thiết.
Cách tự kiểm tra giãn tĩnh mạch tinh tại nhà
Bước 1: Chuẩn bị
Hãy đảm bảo rằng bạn thực hiện việc kiểm tra ở nơi yên tĩnh và thoải mái, có ánh sáng đủ để bạn dễ dàng quan sát.
Kiểm tra khi cơ thể bạn ở trong trạng thái thư giãn, tốt nhất là sau khi tắm hoặc khi bạn đang cảm thấy dễ chịu.
Bước 2: Sờ nắn vùng bìu
Dùng tay sạch để nhẹ nhàng sờ nắn vùng bìu (vùng da bên ngoài bao quanh tinh hoàn).
Đặt tay vào một bên bìu, nhẹ nhàng vuốt và cảm nhận sự thay đổi trong cấu trúc của tinh hoàn.
Giãn tĩnh mạch tinh có thể tạo ra cảm giác như một khối mềm, giống như “búi giun” hay một đám dây nhỏ. Nếu bạn cảm thấy khối u hoặc sự giãn nở bất thường trong tĩnh mạch, đó có thể là dấu hiệu của giãn tĩnh mạch tinh.
Bước 3: Kiểm tra khi đứng
Để kiểm tra giãn tĩnh mạch tinh rõ ràng hơn, bạn có thể kiểm tra khi đứng. Điều này sẽ làm tăng áp lực trong vùng bìu và giúp bạn cảm nhận rõ ràng hơn các tĩnh mạch giãn nở.
Hãy đứng thẳng và tiếp tục sờ nắn vùng bìu, cảm nhận sự thay đổi về kích thước và kết cấu của tĩnh mạch.
Bước 4: Quan sát tinh hoàn
Đảm bảo kiểm tra kỹ cả hai tinh hoàn. Giãn tĩnh mạch tinh thường xảy ra ở một bên, nhưng không loại trừ khả năng có cả hai bên.
Khi kiểm tra, nếu bạn thấy một trong các tinh hoàn có sự thay đổi về kích thước hoặc cảm thấy đau, đó có thể là dấu hiệu cần được thăm khám.
Trong quá trình kiểm tra, hãy chú ý đến cảm giác của mình. Nếu bạn cảm thấy đau hoặc không thoải mái khi sờ nắn, đó có thể là dấu hiệu của một vấn đề nào đó trong vùng bìu cần được khám và điều trị.
Khi nào nên đi thăm khám
Nếu trong quá trình kiểm tra, bạn phát hiện có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào như:
Cảm giác đau hoặc nhức bìu kéo dài.
Đau bìu khi đứng lâu hoặc vận động
Xuất hiện khối u mềm trong bìu.
Cảm giác nặng nề hoặc khó chịu trong bìu.
Đau có thể giảm khi nằm xuống.
Bạn nên đến gặp bác sĩ để được thăm khám và chẩn đoán chính xác. Các bác sĩ chuyên khoa sẽ thực hiện khám, chỉ định siêu âm bìu để xác định mức độ giãn tĩnh mạch tinh, kích thước tinh hoàn và làm xét nghiệm tinh dịch đồ đánh giá số lượng và chất lượng tinh trùng, xét nghiệm máu đánh giá hormon sinh dục nam sau đó đề xuất phương pháp điều trị phù hợp.
Tự kiểm tra giãn tĩnh mạch tinh tại nhà là một bước quan trọng trong việc phát hiện sớm và chủ động theo dõi sức khỏe sinh lý của nam giới. Việc phát hiện sớm sẽ giúp bạn chủ động trong việc điều trị và tránh được các biến chứng không mong muốn.
Nếu bạn phát hiện ra bất kỳ dấu hiệu nào bất thường, đừng ngần ngại đến gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời. Sức khỏe sinh lý là một phần quan trọng trong sức khỏe tổng thể của nam giới, và việc chăm sóc nó sẽ giúp bạn có một cuộc sống khỏe mạnh và hạnh phúc.
BSCK2 Nguyễn Văn Phúc
Khoa Nam học, Bệnh viện TWQĐ 108