Vét hạch vùng chậu bên bằng phẫu thuật nội soi trong điều trị ung thư trực tràng

Bệnh nhân nam 51 tuổi, biểu hiện bệnh rối loạn đại tiện, đại tiện phân táo lỏng thất thường, kèm theo nhầy máu, gầy sút cân. Bệnh nhân đến Bệnh viện TWQĐ 108, được nội soi đại tràng phát hiện khối u ở trực tràng 1/3 dưới. Chụp cộng hưởng từ vùng chậu, chụp cắt lớp vi tính ngực, bụng, chậu đánh giá: Ung thư trực tràng 1/3 dưới giai đoạn T4N2M0. Trên phim phát hiện có hình ảnh di căn hạch vùng chậu bên.

 Bệnh nhân được nhập viện, hội chẩn quyết định kế hoạch điều trị hóa xạ trị tiền phẫu trong 28 ngày. Kết thúc đợt hoá xạ trị sau 6 tuần, các bác sĩ đánh giá lại giai đoạn, thấy khối u khu trú, nhỏ lại và có hạch vùng chậu di căn. Giai đoạn sau hóa xạ trị: Ung thư trực tràng 1/3 dưới giai đoạn T3N1M0. Sau đó, các bác sĩ đã đánh giá trước mổ có thể phẫu thuật triệt căn: Phẫu thuật nội soi cắt trực tràng, vét hạch vùng chậu bên.

Kỹ thuật này bao gồm 2 thì: Thì 1, Phẫu thuật nội soi cắt trực tràng. Thì 2, phẫu thuật nội soi vét hạch chậu. Phẫu thuật nội soi vét hạch chậu bên bao gồm thực hiện phẫu thuật lấy bỏ hạch chậu bên trái, bên phải, lấy bỏ toàn bộ hệ thống hạch bạch huyết vùng dọc động mạch chậu chung, chậu ngoài, chậu trong, hố bịt.  

PGS.TS Triệu Triều Dương cho biết: Năm 2004, kỹ thuật PTNS cắt trực tràng tại Bệnh viện TWQĐ 108 được thực hiện lần đầu tiên. Cho đến nay, tại Khoa Phẫu thuật Hậu môn Trực tràng đã áp dụng, thực hiện thường quy tất cả các kỹ thuật PTNS cắt trực tràng mà trên thế giới đang thực hiện bao gồm: Cắt toàn bộ mạc treo trực tràng qua đường bụng (TME), qua đường hậu môn(TaTME), cắt trực tràng trước thấp, cắt gian cơ thắt, phẫu thuật cắt cụt trực tràng đường bụng, tầng sinh môn.

Với trường hợp này, mặc dù u ở vị trí trực tràng thấp, u cách mép hậu môn 4cm, ở giai đoạn tiến triển T4N2M0 đã được hoá xạ trị dài ngày đã làm khối u nhỏ lại, khu trú nhưng hạch chậu bên di căn vẫn còn. Bằng các kỹ thuật cắt toàn bộ mạc treo trực tràng hiện đại, các bác sĩ đã giữ lại được hậu môn cho bệnh nhân, phẫu thuật lấy bỏ vét hạch chậu bên di căn. Như vậy kỹ thuật này vửa đảm bảo tính triệt căn về mặt ung thư học và đảm bảo chức năng hậu môn.

Phẫu thuật nội soi vét hạch vùng chậu bên trong ung thư trực tràng

PGS.TS. Triệu Triều Dương - Viện trưởng Viện PTTH, Bệnh viện TWQĐ 108, là một bác sĩ có nhiều năm kinh nghiệm trong phẫu thuật nội soi điều trị ung thư đại trực tràng, là người trực tiếp phẫu thuật cho bệnh nhân cho biết: “Tỷ lệ di căn hạch vùng chậu bên trong ung thư trực tràng khoảng 13,9% - 25,5%; Thời gian sống toàn bộ 5 năm trong phẫu thuật vét hạch vùng chậu khoảng 40%. Phẫu thuật vét hạch vùng chậu bên trong điều trị ung thư trực tràng là một kỹ thuật mới được triển khai tại Việt Nam. Đây là một kỹ thuật khó, đòi hỏi phẫu thuật viên có nhiều kinh nghiệm, trình độ cao về phẫu thuật nội soi cắt trực tràng thực hiện cũng như hệ thống máy móc hiện đại. Mặc dù, ở các nước Châu Âu, Mỹ trong bệnh ung thư trực tràng, điều trị hoá xạ trị tiền phẫu rất hiệu quả làm giảm giai đoạn, kích thước khối u, nhưng hạch chậu bên nhiều bệnh nhân cũng không hết được. Tỷ lệ di căn hạch vùng chậu ở nhóm bệnh nhân có đáp ứng hoá xạ trị tiền phẫu vẫn còn từ 0 – 20,4%, trong khi đó tỷ lệ di căn hạch vùng chậu ở nhóm không đáp ứng hoá xạ trị tiền phẫu lên tới 25 – 83,3%. Từ đó, các hướng dẫn điều trị ở các nước Châu Á, Châu Âu, Mỹ đều thống nhất phẫu thuật vét hạch chậu bên tất cả các bệnh nhân ung thư trực tràng có nghi ngờ di căn hạch chậu, với tất cả bệnh nhân có hay không điều trị hoá xạ trị trước mổ. Kỹ thuật thực hiện đã làm giảm tỷ lệ tái phát tại chỗ, tăng thời gian sống cho bệnh nhân. Đây thực sự là kỹ thuật mang lại nhiều lợi ích cho bệnh nhân”.

Kíp phẫu thuật vét hạch vùng chậu bên trái

Sau mổ, bệnh nhân được điều trị hóa chất bổ trợ theo phác đồ. Hiện tại, sức khỏe của bệnh nhân ổn định, đại tiện bình thường, không có rối loạn về tiết niệu, sinh dục.

Điều trị ung thư trực tràng là điều trị đa mô thức bao gồm điều trị hoá chất, xạ trị và phẫu thuật, trong đó phẫu thuật đóng vai trò quan trọng. Tại Bệnh viện TWQĐ 108, các bác sĩ đã áp dụng tiên phong nhiều kỹ thuật mới trong phẫu thuật điều trị triệt căn ung thư trực tràng nhằm đem lại hiệu quả tốt cho bệnh nhân. Mỗi bệnh nhân ung thư khi khám và điều trị tại Bệnh viện TWQĐ 108, đã được đưa ra chiến thuật điều trị ngay từ đầu. Từ tháng 7/2018, Sau khi được chuyển giao kỹ thuật từ giáo sư ở Nhật Bản, Khoa Phẫu thuật Hậu môn – Trực tràng đã triển khai thành công thường quy kỹ thuật mới tiên tiến: Vét hạch vùng chậu bên trong điều trị ung thư trực tràng.

PGS. Dương cho biết thêm: Tỷ lệ sống 5 năm sau mổ của ung thư trực tràng giai đoạn I: 90%, giai đoạn II: 60 – 80%, giai đoạn III: 27 – 60%, giai đoạn IV: 5 – 7%. Sau 5 năm 50% sẽ có tái phát tại chỗ hoặc di căn xa. Trong năm đầu tiên có khoảng 5 -30% tái phát. PGS. Dương khuyến cáo sau phẫu thuật bệnh nhân cần theo dõi chặt chẽ, điều trị bổ trợ đầy đủ: Theo dõi 3 tháng/ 1 lần trong vòng 1 năm đầu, tiếp theo 6 tháng/ 1 lần trong vòng 2 năm tiếp, 1 năm/ 1 lần từ năm thứ 4 trở đi.

Hiện nay, tại Khoa Phẫu thuật Hậu môn – Trực tràng đã thực hiện thường quy phẫu thuật này, góp phần nâng cao chất lượng sống, giảm tỷ lệ tái phát, tăng thời gian sống cho bệnh nhân. Ngoài ứng dụng vét hạch vùng chậu bên trong điều trị ung thư trực tràng, Khoa cũng đang triển khai vét hạch vùng chậu bên trong điều trị một số ung thư vùng tiểu khung như ung thư tử cung tái phát di căn hạch chậu đã được điều trị các phương pháp khác không hiệu quả,...

Thực hiện: Bs. Lê Văn Quốc - Khoa Phẫu thuật Hậu môn – Trực tràng, Viện PTTH.