Bệnh lý cơ xương khớp là một trong những bệnh phổ biến nhất hiện nay. Đặc biệt ở nước ta, khí hậu nhiệt đới gió mùa tạo thuận lợi cho bệnh lý nhóm này. Phần lớn các bệnh lý cơ xương khớp thường gặp không gây nguy hiểm tới tính mạng ngay nhưng ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống. Chẩn đoán bệnh lý cơ xương khớp chủ yếu dựa vào lâm sàng và các phương pháp chẩn đoán hình ảnh. Hiện nay trên thế giới, siêu âm được sử dụng làm công cụ để đánh giá hệ cơ xương khớp ngày càng phát triển đem lại những bước tiến quan trọng trong việc chẩn đoán cũng như điều trị các bệnh lý cơ xương khớp.
Tại sao sử dụng siêu âm để đánh giá hệ cơ xương khớp?
Có nhiều phương pháp chẩn đoán hình ảnh bệnh lý cơ xương khớp truyền thống như X quang, cắt lớp vi tính, cộng hưởng từ… nhưng siêu âm một số ưu điểm vượt trội nên thường được các bác sỹ chỉ định trong thăm khám và điều trị:
Cung cấp hình ảnh thời gian thực về cơ, gân, dây chằng, thần kinh và sụn trên khắp cơ thể đặc biệt hữu ích trong các trường hợp bệnh nhân chỉ xuất hiện triệu chứng khi cử động.
Cho hình ảnh chi tiết mà các phương pháp khác không đánh giá được
Siêu âm doppler đánh giá tình trạng tưới máu cũng như tân sinh mạch
Định hướng bản chất dịch tích tụ
Không gây đau, không xâm lấn, không có bức xạ ion hóa, có thể sử dụng cho mọi đối tượng, không có chống chỉ định.
Chi phí tiết kiệm
Chỉ định siêu âm cơ xương khớp khi nào?
Siêu âm đặc biệt hữu ích trong việc chẩn đoán các chấn thương thể thao như vết rách ở gân gót. Những vết rách này thường khó chẩn đoán vì cơn đau hoặc các triệu chứng thường chỉ xuất hiện khi thực hiện các chuyển động cụ thể. Không những vậy nó còn chỉ định phát hiện sớm bệnh mãn tính, viêm khớp, vì vậy giúp làm chậm sự tiến triển của bệnh.
Hơn thế nữa khi bệnh nhân có chỉ định điều trị can thiệp như sinh thiết, chọc hút dịch, siêu âm giúp hướng dẫn xác định đúng vị trí, làm giảm tối đa tai biến cho bệnh nhân, đồng thời theo dõi diến biến tiến triển của bệnh.
Một số bệnh thường gặp được chỉ định siêu âm cơ xương khớp:
- Rách dây chằng, cơ và gân.
- Chảy máu ở cơ và khớp
- Tích tụ dịch
- Khối u mô mềm lành tính hoặc ác tính.
- Chèn ép dây thần kinh: hội chứng ống cổ tay…
- Thay đổi sớm trong bệnh lý viêm khớp dạng thấp
- Nang bạch huyết, thoát vị nang bao hoạt dịch
- Trật khớp háng sơ sinh.
Bạn cần chuẩn bị gì trước khi siêu âm kiểm tra?
Thông thường bạn nên mặc quần áo rộng rãi. Ngoài ra bạn có thể được yêu cầu tháo bất kỳ đồ trang sức nào có thể gây cản trở hoặc mặc áo choàng tùy vào vị trí tổn thương.
Quá trình kiểm tra như thế nào?
Trong khi siêu âm, bác sỹ có thể sẽ yêu cầu bạn ngồi trên bàn khám, trên ghế xoay, hoặc nằm ngửa hoặc úp xuống. Sau đó, một lượng nhỏ gel sẽ được thoa lên vùng da cần kiểm tra, bác sỹ siêu âm sẽ đặt đầu dò lên đó để ghi lại hình ảnh của các mô bên dưới và đầu dò sẽ gửi hình ảnh đến máy tính. Trong quá trình làm, bác sỹ còn có thể yêu cầu bạn cử động khớp hoặc chi đang được kiểm tra để đánh giá chức năng của cơ, khớp, dây chằng hoặc gân.
Sau khi kiểm tra xong sẽ thế nào?
Siêu âm xong bạn có thể ngay lập tức tiếp tục các hoạt động bình thường của mình. Bác sỹ siêu âm sẽ phân tích hình ảnh và gửi kết quả tới bác sỹ yêu cầu khám, từ đó có thể định hướng nguyên nhân và đưa ra phương pháp điều trị hợp lý nhất.
Hàng ngày Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 tiếp nhận hàng trăm đến hàng nhìn bệnh nhân khám chủ yêu vì các bệnh lý cơ xương khớp. Các máy siêu âm được trang bị hiện đại đầu dò có tần số cao, cung cấp hình ảnh rõ nét để đánh giá gân, cơ, dây chằng, thần kinh, mô mềm và bề mặt xương. Các cấu trúc trước đây chỉ được nhìn thấy trên cộng hưởng từ hoặc cắt lớp vi tính thì giờ đây có thể được nhìn thấy chi tiết hơn. Nhờ đó đem lại thông tin vô cùng giá trị giúp cho việc chẩn đoán và điều trị bệnh lý cơ xương khớp được mở rộng chuyên sâu và hiệu quả hơn. Tại trung tâm chống đau và điều trị trong ngày Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 vẫn thường xuyên thực hiện các liệu pháp điều trị can thiệp dưới hướng dẫn siêu âm cho nhiều nhóm các bệnh lý cơ xương khớp, đặc biệt bệnh mạn tính như viêm gân gan chân ngỗng, đau thần kinh ngoại biên và cột sống, viêm quanh khớp vai… Vì vậy không những nâng cao chất lượng hiệu quả chuyên môn mà còn mang lại dịch vụ chăm sóc tốt nhất cho bệnh nhân, giúp bệnh nhân giảm triệu chứng rõ rệt, hồi phục nhanh hơn, bệnh nhân có thể ra viện luôn trong ngày giúp tiết kiệm thời gian.
Người viết bài
Bác sỹ Đặng Minh Phương- Khoa CĐCN