Phương pháp chăm sóc hiệu quả đối với người bệnh mắc Pemphigus Vulgaris

  10:54 AM 04/12/2020
Pemphigus là bệnh lý thuộc nhóm bệnh da có bọng nước tự miễn, căn nguyên là do xuất hiện tự kháng thể IgG lưu hành trong máu, gây phá huỷ liên kết giữa các tế bào biểu mô sừng (keratinocytes) tạo lên hiện tượng ly gai, hình thành phỏng nước trong lớp biểu bì da và niêm mạc. Bệnh chia nhiều thể khác nhau, trong đó Pemphigus thể thông thường là thể hay gặp nhất, chiếm khoảng 60 -70% tổng số các hình thái Pemphigus.

Tổn thương da rải rác khắp cơ thể, tập trung hơn vùng tì đè, nếp kẽ; chủ yếu là những bọng nước, phỏng nước rất dễ vỡ trên nền da bình thường, kích thước vài mm đến 4 -5cm, khi vỡ làm tổn thương chợt rộng, rỉ nước, dễ chảy máu. Toàn trạng bị ảnh hưởng rất sớm, có thể sốt dai dẳng, có khi sốt cao thành từng đợt nhất là khi có nhiễm khuẩn thứ phát, có thể có biến chứng nhiễm khuẩn huyết, rối loạn tiêu hoá, tổn thương thận. Trước khi có corticoid, tỷ lệ tử vong khoảng 75%, từ khi có corticoid và thuốc ức chế miễn dịch, tỷ lệ tử vong còn khoảng 10%.

Bên cạnh việc dùng thuốc, việc chăm sóc toàn thân, tại chỗ tổn thương da và niêm mạc đóng vai trò quan trọng góp phần nhanh liền vết thương và giảm thiểu các biến chứng của bệnh.

Gần đây, Khoa Da liễu - Bệnh viện TWQĐ 108 đã tiếp nhận bệnh nhân nam, 63 tuổi, được chẩn đoán Pemphigus thông thường 2 năm nay. Người bệnh vào viện trong tình trạng rải rác toàn thân có các đám vảy tiết dày, chặt, chủ yếu ở vùng đầu mặt và lưng. Niêm mạc miệng có các mảng viêm trợt đỏ, đau, ăn uống khó khăn.

Hình ảnh bệnh nhân khi vào viện

Người bệnh đã được dùng Solu medrol tiêm tĩnh mạch, azathioprin, vitamin, chăm sóc da và niêm mạc hàng ngày.

- Niêm mạc miệng: Xúc miệng hàng ngày sau khi ăn bằng dung dịch nước muối sinh lý 0,9%, sau đó ngậm xúc dung dịch có hyaluronic acid, ngày 3 lần.

- Tổn thương da: Thay ga giường, quần áo vô khuẩn 1 lần/ ngày; người bệnh được tắm hàng ngày bằng dung dịch thuốc tím 1/10 000;

 Bọng nước chưa vỡ sẽ được chọc hút dịch bọng nước, cố gắng giữ lại vòm bọng nước,

 Bọng nước đã vỡ hoặc đóng vảy tiết ẩm, điều dưỡng dùng gạc mềm hoặc bông cầu vô trùng tẩm dung dịch nước muối rửa tổn thương, lấy bỏ giả mạc (nếu có). Đắp dung dịch yarish 20 phút/ lần, 1 lần/ ngày. Bôi kem kháng sinh trực tiếp lên vùng da tổn thương sau đó đắp một lớp gạc tẩm vaseline (đã được hấp vô trùng) bên ngoài. Tiếp theo, đắp vài lớp gạc vô trùng theo kiểu lợp ngói bên ngoài lắp gạc tẩm vaselin. Băng lại tổn thương bằng băng cuộn, không băng quá chặt làm ảnh huởng đến lưu thông tuần hoàn của người bệnh.

Tổn thương đã đóng vảy tiết khô hoặc bong vảy lên da non thì bôi mỡ corticoid theo chỉ định của bác sĩ.

- Thay băng hàng ngày: Dùng kéo cắt bỏ băng cũ, tháo bỏ các lớp gạc phía ngoài, để lại lớp gạc trong cùng. Dùng dung dịch nước muối sinh lý vô trùng làm ẩm lớp gạc trong cùng. Khi lớp gạc đã mềm, ẩm, bóc bỏ lớp gạc trong cùng.

Với phương pháp chăm sóc này, người bệnh giảm đau niêm mạc sau 2 ngày; sau 7 ngày tổn thương niêm mạc bắt đầu se và thu nhỏ. Với các tổn thương da, người bệnh giảm đau rõ ngay ngày đầu tiên (đỡ căng rát, nền vết thương giảm tiết dịch và lên da non sau 3 tuần).

Hình ảnh người bệnh sau 4 tuần điều trị

Bên cạnh đó, người bệnh thường xuyên được theo dõi toàn trạng, đánh giá tình trạng nhiễm khuẩn, chức năng gan, thận và điện giải.

Trước kia, với phương pháp chăm sóc da bằng yarish, corticoid và nằm giường bột talc vô trùng, bệnh nhân pemphigus thường sau 10-15 ngày tổn thương da và niêm mạc mới bắt đầu khô, se, giảm đau. Từ khi áp dụng băng gạc tẩm vaselin, bệnh nhân giảm đau rát nhanh hơn, tổn thương cũng liền nhanh hơn, do lớp gạc vaselin có tác dụng duy trì độ ẩm, giảm căng rát, hấp thu dịch, bảo vệ vết thương khỏi chấn thương, giảm tỷ lệ nhiễm khuẩn vết thương. Lớp gạc vaselin còn tạo một lớp bảo vệ giúp cho thuốc kháng sinh và corticoid thấm vào da nhanh hơn. Vì vậy tổn thương nhanh liền hơn, rút ngắn thời gian nằm viện và chất lượng cuộc sống của người bệnh được cải thiện nhanh hơn.

Cử nhân điều dưỡng: Lê Thị Lài Tâm

Bộ môn, khoa Da liễu dị ứng

Chia sẻ