Tai biến mạch máu não (còn gọi là đột quị não) là bệnh lý rất hay gặp trong cấp cứu y học. Nó được chia ra làm hai loại nhồi máu não (còn gọi là tắc mạch máu não) và chảy máu não (còn gọi là xuất huyết não). Tai biến mạch máu não hay gặp ở những bệnh nhân lớn tuổi, có nhiều bệnh lý kết hợp như đái tháo đường, tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, phình mạch máu não, …và có liên quan đến việc thay đổi thời tiết, lúc chuyển mùa. Phát hiện và chẩn đoán, điều trị kịp thời sẽ cứu sống và giảm tỷ lệ tàn tật, di chứng cho bệnh nhân, giảm gánh nặng cho gia đình và xã hội.
Để đảm bảo chẩn đoán nhanh, điều trị kịp thời những bệnh nhân đột quị não, Khoa Chẩn đoán Hình ảnh - Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đã đưa vào áp dụng nhiều máy móc hiện đại như chụp cắt lớp vi tính đa dãy đầu thu (MDCT - Multi detector Computed tomography), chụp cắt lớp vi tính có dựng hình mạch máu não (CTA - Computed tomography angiography) để phát hiện kịp thời các tổn thương nhồi máu não và xuất huyết não.
Gần đây, để lượng hóa tổn thương tắc mạch máu não theo vùng, chúng tôi đã áp dụng phương pháp mã hóa vùng tổn thương và tính điểm theo thang điểm ASPECTS của trung tâm Alberta - Canada. Nguyên lý tính điểm của ASPECTS dựa vào việc tối ưu hóa độ chênh lệch giữa các phần nhu mô não trên máy CT, chia nhỏ não thành những vùng cấp máu khác nhau và cho điểm. Tính tổng điểm thu được để đánh giá mức độ rộng, lan tỏa của vùng nhồi máu, điểm càng cao tiên lượng càng tốt và ngược lại, điểm càng thấp diện nhồi máu càng rộng, tiên lượng càng tồi. Sau đó, bệnh nhân sẽ được chụp cắt lớp vi tính có tiêm thuốc cản quang để đánh giá mạch máu não, quan sát mạch máu nuôi vùng tổn thương qua các thì tiêm thuốc xem mạch máu bàng hệ có tốt hay không. Những bệnh nhân có tuần hoàn bàng hệ tốt, tiên lượng sẽ tốt hơn những bệnh nhân có tuần hoàn bàng hệ kém. Chúng tôi sử dụng thang điểm ASPECTS và Collateral score cùng với thang điểm lâm sàng NIHSS với mục đích đo đạc, lượng hóa một cách cụ thể tổn thương, góp phần đưa ra phương pháp điều trị đúng đắn và kịp thời cho người bệnh. Ngoài ra, chụp CT mạch máu não cũng sẽ đánh giá được các tổn thương như có phình động mạch não và dị dạng động mạch não hay không. Với sự phối hợp đồng bộ giữa các Khoa Cấp cứu ban đầu, Chẩn đoán Hình ảnh, Can thiệp mạch và Trung tâm Đột quị, Bệnh viện TƯQĐ 108 là địa chỉ tin cậy để bệnh nhân đột quị có được phương án điều trị tốt nhất, kịp thời nhất.
Tài liệu tham khảo mời các bạn vào Website: www.aspectsinstroke.com.
TS. Đỗ Đức Cường
Chủ nhiệm Khoa Chẩn đoán Hình ảnh – Bệnh viện TƯQĐ 108
Để đảm bảo chẩn đoán nhanh, điều trị kịp thời những bệnh nhân đột quị não, Khoa Chẩn đoán Hình ảnh - Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đã đưa vào áp dụng nhiều máy móc hiện đại như chụp cắt lớp vi tính đa dãy đầu thu (MDCT - Multi detector Computed tomography), chụp cắt lớp vi tính có dựng hình mạch máu não (CTA - Computed tomography angiography) để phát hiện kịp thời các tổn thương nhồi máu não và xuất huyết não.
Gần đây, để lượng hóa tổn thương tắc mạch máu não theo vùng, chúng tôi đã áp dụng phương pháp mã hóa vùng tổn thương và tính điểm theo thang điểm ASPECTS của trung tâm Alberta - Canada. Nguyên lý tính điểm của ASPECTS dựa vào việc tối ưu hóa độ chênh lệch giữa các phần nhu mô não trên máy CT, chia nhỏ não thành những vùng cấp máu khác nhau và cho điểm. Tính tổng điểm thu được để đánh giá mức độ rộng, lan tỏa của vùng nhồi máu, điểm càng cao tiên lượng càng tốt và ngược lại, điểm càng thấp diện nhồi máu càng rộng, tiên lượng càng tồi. Sau đó, bệnh nhân sẽ được chụp cắt lớp vi tính có tiêm thuốc cản quang để đánh giá mạch máu não, quan sát mạch máu nuôi vùng tổn thương qua các thì tiêm thuốc xem mạch máu bàng hệ có tốt hay không. Những bệnh nhân có tuần hoàn bàng hệ tốt, tiên lượng sẽ tốt hơn những bệnh nhân có tuần hoàn bàng hệ kém. Chúng tôi sử dụng thang điểm ASPECTS và Collateral score cùng với thang điểm lâm sàng NIHSS với mục đích đo đạc, lượng hóa một cách cụ thể tổn thương, góp phần đưa ra phương pháp điều trị đúng đắn và kịp thời cho người bệnh. Ngoài ra, chụp CT mạch máu não cũng sẽ đánh giá được các tổn thương như có phình động mạch não và dị dạng động mạch não hay không. Với sự phối hợp đồng bộ giữa các Khoa Cấp cứu ban đầu, Chẩn đoán Hình ảnh, Can thiệp mạch và Trung tâm Đột quị, Bệnh viện TƯQĐ 108 là địa chỉ tin cậy để bệnh nhân đột quị có được phương án điều trị tốt nhất, kịp thời nhất.
Tài liệu tham khảo mời các bạn vào Website: www.aspectsinstroke.com.
TS. Đỗ Đức Cường
Chủ nhiệm Khoa Chẩn đoán Hình ảnh – Bệnh viện TƯQĐ 108