Đau dây thần kinh số V (trigeminal neuralgia) là tình trạng đau xảy ra ở một hay nhiều vùng chi phối cảm giác của dây thần kinh số V. Theo Tổ chức Quốc tế các bệnh hiếm (NORD), tỷ lệ mắc bệnh này ở Hoa Kỳ khoảng 4-5/100.000 dân. Theo bệnh nguyên, đau dây V được chia làm 2 loại chính: Đau dây V nguyên phát (idiopathic) và đau dây V thứ phát (do khối u, dị dạng mạch, sau can thiệp vùng hàm - mặt…). Trong đó, đau dây V nguyên phát (hay còn gọi là vô căn) chiếm tỷ lệ chủ yếu, khoảng 90%.
Cơ chế sinh bệnh học đau dây V nguyên phát cho đến nay thực sự chưa rõ ràng. Giả thiết được nhiều nghiên cứu quan tâm và thừa nhận là cơ chế xung đột mạch máu- thần kinh. Sự đè ép liên tục của mạch máu vào rễ thần kinh lớp vỏ, kèm theo tác động của nhịp đập tim sẽ khuyếch đại lên gây ra sự chà sát, mất lớp myelin ở vỏ (demyelination). Các tế bào thần kinh sẽ tăng tính kích thích (irritation), trở nên phóng điện mất kiểm soát và khi bị kích thích do nhịp đập của mạch máu sẽ khởi phát gây ra các cơn đau. Đây cũng là cơ sở giải thích tác dụng của thuốc chống động kinh cho đau dây V và phẫu thuật giải phóng thần kinh khỏi sự chèn ép của mạch máu.
Đau dây V có các tính chất rất đặc trưng là đau đột ngột, cơn ngắn vài giây đến vài chục giây, có chu kỳ. Tính chất đau như cắt, dao đâm, hay như điện giật. Ngoài cơn đau bệnh nhân như bình thường. Đau có thể xảy ra bất kỳ vùng chi phối cảm giác nào của dây V, tuy nhiên, vùng hay bị nhất là nhánh hàm trên (V2) và nhánh hàm dưới (V3) với biểu hiện đau buốt răng hàm. Trong các cơn đau có thể có cả các cơn giật mặt hay co thắt mặt kèm theo. Cơn đau có thể khởi phát sau các hoạt động như nhai, nuốt, rửa mặt, đánh răng, gió thổi vào mặt hoặc có kích thích không đặc hiệu ở vùng mặt.
Các phương pháp điều trị đau dây thần kinh số V chia thành ba nhóm lớn:
- Điều trị thuốc hay nội khoa (drug therapy).
- Các can thiệp phá hủy (destructive procedures) hạch Gasser qua da bằng tiêm cồn, sóng siêu cao tần (radiofrequency), tia xạ (Gamma knife, Cyber knife…).
- Can thiệp không phá hủy (non-destructive procedures): Phẫu thuật giải ép mạch máu - thần kinh. Phẫu thuật giải ép mạch máu - thần kinh được Dandy và W.James Gardner khởi xướng và phát triển vào giữa những năm 50 của thế kỷ XX. Năm 1967, P. Jannetta là người đầu tiên hiện thực hóa ý tưởng xung đột mạch máu- thần kinh của Dandy bằng kỹ thuật vi phẫu (Microvascular Decompression/MVD). Kỹ thuật thực hành bằng cách đặt miếng vật liệu nhỏ không tiêu (Téflon) ngăn cách mạch máu thần kinh mà vẫn bảo tồn được thần kinh.
Tùy thuộc vào tình trạng bệnh của từng bệnh nhân mà bác sỹ sẽ tư vấn bạn điều trị cụ thể! Mời bạn đến khám chuyên khoa thần kinh của Bệnh viện chúng tôi để tư vấn điều trị cụ thể! Cảm ơn Bạn!
