Bất kỳ sơ suất nào trong kiểm soát vô khuẩn cũng có thể dẫn tới nhiễm khuẩn tạng ghép, thải ghép cấp hoặc tử vong, vì vậy, người điều dưỡng vô trùng không chỉ làm công việc "trao dụng cụ", mà thực sự là người giữ nhịp vận hành vô hình của một cuộc đại phẫu.
Trong phẫu thuật ghép tạng, điều dưỡng vô trùng sẽ:
Thiết lập và duy trì trường vô khuẩn: chuẩn bị phòng mổ, bày biện bàn dụng cụ theo nguyên tắc vô khuẩn; giám sát tuân thủ rửa tay ngoại khoa, mặc áo – mang găng, thay găng/áo khi nghi ngờ nhiễm bẩn.
Quản lý dụng cụ – vật tư chuyên biệt: kiểm tra chỉ thị tiệt khuẩn, hạn dùng, tính toàn vẹn bao gói; chuẩn bị bộ dụng cụ vi phẫu, kẹp mạch, catheter tưới rửa – bảo quản tạng; kiểm kê dụng cụ – vật sắc nhọn, gạc, bông cầm máu theo ba mốc (trước/trong/sau mổ).
Phối hợp thao tác với phẫu thuật viên: đưa dụng cụ chính xác, kịp thời theo tăng thì phẫu thuật (lấy – chuẩn bị mạch, ghép nối mạch, tái tưới máu, cầm máu – dẫn lưu); chủ động phương án dự phòng về vật tư, dụng cụ vô trùng.
Nhận diện và xử trí nguy cơ mất vô khuẩn: thay thế ngay khi có rách găng/áo, rơi dụng cụ khỏi vùng vô khuẩn; thiết lập lại trường vô khuẩn, thông báo kíp mổ và ghi nhận sự cố.
Mỗi người điều dưỡng vô trùng cần đảm bảo về chuyên môn vô khuẩn – tiệt khuẩn, dụng cụ vi phẫu; phản xạ nhanh, xử lý linh hoạt tình huống; kỹ năng phối hợp liên khoa với phẫu thuật, gây mê – hồi sức, xét nghiệm, điều phối tạng; tinh thần kỷ luật, chịu được áp lực cao.
Bệnh viện TWQĐ 108 triển khai thường quy ghép gan, thận, tim; đội ngũ điều dưỡng vô trùng được đào tạo chuyên biệt về vô khuẩn – dụng cụ vi phẫu, tập huấn mô phỏng tình huống và tham gia quy trình chuẩn bị – tiếp nhận – bàn giao tạng. Mô hình làm việc nhấn mạnh kiểm soát quy trình, phối hợp liên khoa và cải tiến chất lượng liên tục.
Phía sau mỗi ca ghép tạng thành công là nỗ lực đồng bộ của toàn ê-kíp. Trong đó, điều dưỡng vô trùng giữ vai trò tuyến đầu bảo vệ trường vô khuẩn, an toàn tạng ghép và người bệnh. Ở nơi từng phút giây gắn với sự sống, họ chính là “người gác cổng vô hình” của an toàn phẫu thuật.
TS, BS Đinh Thị Thu Trang; CNĐD. Nguyễn Thị Thúy -
Khoa Gây mê hồi sức, Bệnh viện TWQĐ108
Tài liệu tham khảo
Akbulut, S., Demyati, K., & Tamer, M. (2022). Knowledge levels, attitudes, and awareness of nurses toward organ donation. North Clin Istanb, 9(4), 367–375.
APSIC. (2018). Guideline for the prevention of surgical site infections. Asia Pacific Society of Infection Control.
Bộ Y tế. (2021). Hướng dẫn phòng ngừa và kiểm soát nhiễm khuẩn vết mổ. Hà Nội: Nhà xuất bản Y học.
Flodén, A. (2017). Operating theatre nurses’ experiences of participating in the organ donation process in the perioperative setting. Transplantation, 101(8 Suppl), S33–S50.
SpringerLink. (2008). Preoperative arrangements for organ donation. In Organ Transplantation: Ethical, Legal and Psychosocial Aspects. Springer.
Wikipedia contributors. (2023). Perioperative nursing. Wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/Perioperative_nursing
World Health Organization. (2020). Infection prevention and control during health care when COVID-19 is suspected. WHO.