1. Tổng quan:
- Viêm gân gót chân là bệnh lý thường gặp, đặc biệt là những vận động viên chuyên nghiệp. Tổn thương này gây đau đớn khiến người bệnh gặp nhiều khó khăn trong sinh hoạt.
- Hầu hết các trường hợp viêm gân gót chân có thể được điều trị bằng cách chăm sóc tại nhà dưới sự hướng dẫn của bác sĩ.
- Các trường hợp nghiêm trọng hơn có thể cần đến sử dụng thuốc, can thiệp tiêm tại chỗ hoặc phẫu thuật sửa chữa phần gân bị rách.
2. Nguyên nhân:
- Viêm gân Achilles gây ra bởi các vi chấn thương lặp đi lặp lại hình thành trong quá trình sinh hoạt và vận động mạnh. Ngoài ra, theo thời gian, cấu trúc của gân cũng bị yếu dần dẫn đến tăng khả năng chấn thương, đặc biệt ở nhóm người có cường độ lao động mạnh không thường xuyên.
- Một số yếu tố nguy cơ có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm gân, bao gồm:
Giới tính: Bệnh phổ biến ở nam giới.
Tuổi tác: Người càng lớn tuổi nguy cơ bị viêm gân Achilles sẽ càng cao. Vì khi đó, máu lưu thông tới khu vực gân bàn chân đã giảm. Tình trạng này làm cho gân gót chân mất đi sự linh hoạt, dẻo dai và đàn hồi. Vì thế, bất kỳ tác động nào diễn ra cũng có khả năng làm tổn thương gân Achilles.
Người mắc hội chứng bàn chân bẹt có nguy cơ bị viêm gân gót chân cao. Nguyên nhân là do sức nặng cơ thể khi đó sẽ đổ dồn nhiều lên gân gót chân, tạo áp lực lớn lên khu vực này, dễ gây viêm gân Achilles.
Mắc các bệnh lý: Người bệnh vảy nến hay tăng huyết áp có tỷ lệ gân gót chân bị viêm cao hơn so với người không mắc bệnh.
Ảnh hưởng của thuốc: Một số loại thuốc kháng sinh như Fluoroquinolones có thể làm gia tăng nguy cơ viêm gân gót chân Achilles.
3. Triệu chứng:
- Cơn đau liên quan đến viêm gân Achilles thường bắt đầu như một cơn đau nhẹ ở mặt sau của chân hoặc phía trên gót chân sau khi chạy hoặc hoạt động thể thao khác. Các đợt đau dữ dội hơn có thể xảy ra sau khi chạy, leo cầu thang hoặc chạy nước rút trong thời gian dài.
- Bệnh nhân cũng có thể cảm thấy đau hoặc cứng khớp, đặc biệt là vào buổi sáng, tình trạng này thường cải thiện khi hoạt động nhẹ.
4. Chẩn đoán:
- Trong quá trình kiểm tra, bác sĩ sẽ ấn nhẹ vào vùng bị ảnh hưởng để xác định vị trí đau, nhạy cảm hoặc sưng tấy. Bác sĩ cũng sẽ đánh giá tính linh hoạt, phạm vi chuyển động và phản xạ của bàn chân và mắt cá chân của bạn bằng các động tác chuyên biệt.
- Ngoài ra, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh thực hiện một số xét nghiệm khác như:
Chụp X-quang: Phương pháp chẩn đoán này giúp bác sĩ quan sát hình ảnh bàn chân và xương chân. Tuy chụp X-quang không thể cung cấp hình ảnh của gân nhưng có thể giúp bác sĩ loại trừ những nguyên nhân khác có khả năng dẫn tới những triệu chứng tương tự.
Siêu âm: Phương pháp này sẽ dùng sóng âm tần số cao để tạo ra hình ảnh chi tiết tại các mô mềm như gân. Ngoài ra, siêu âm cũng có thể tạo hình ảnh chuyển động của gân, qua đó bác sĩ có thể đánh giá lưu lượng máu xung quanh gân.
Chụp MRI: Đây là phương pháp chẩn đoán sử dụng từ trường mạnh, sóng vô tuyến để tạo ra hình ảnh chi tiết của gân gót chân, qua đó giúp bác sĩ phát hiện vị trí gân bị viêm.
5. Điều trị:
Một số biện pháp điều trị viêm gân Achilles có thể thực hiện là:
- R.I.C.E
Phần lớn trường hợp chấn thương nhẹ đều có thể tự khỏi khi người bệnh biết cách chăm sóc tốt. Người bệnh có thể áp dụng phương pháp sơ cứu chấn thương R.I.C.E để điều trị viêm gân gót chân tại nhà, cụ thể:
Rest – nghỉ ngơi: Bạn cần tránh tập thể dục trong vài ngày hoặc chuyển sang một hoạt động không làm căng gân Achilles, chẳng hạn như bơi lội. Trong những trường hợp nghiêm trọng, bạn có thể phải đi ủng và sử dụng nạng.
Ice – chườm đá: Để giảm đau hoặc sưng tấy, bạn hãy chườm túi nước đá lên gân trong khoảng 15 phút sau khi tập thể dục hoặc khi bạn bị đau.
Compression – băng ép: Quấn hoặc băng thun nén có thể giúp giảm sưng và giảm chuyển động của gân.
Elevation – kê cao vị trí bị thương: Bạn nên nâng chân bị thương cao hơn tim, giúp giảm sưng và giảm đau hiệu quả.
- Dùng thuốc
Người bệnh có thể sử dụng các loại thuốc chống viêm giảm đau không steroid như Celebrex, Voltaren, … . Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể cho người bệnh tiêm huyết tương tiểu giàu tiểu cầu (PRP) hay tiêm Steroid.
- Vật lý trị liệu
Bác sĩ hoặc chuyên gia vật lý trị liệu có thể đề nghị người bệnh thực hiện một số liệu pháp điều trị viêm gân gót chân như:
Thực hiện những bài tập trị liệu giúp thúc đẩy quá trình chữa lành vết thương, hỗ trợ tăng cường sức mạnh của gân Achilles và hạn chế các nguy cơ viêm tái phát.
Người bệnh nên sử dụng các thiết bị hỗ trợ như miếng đệm hay miếng lót giày nâng cao để giảm căng thẳng cho gân.
- Phẫu thuật gân Achilles
Nếu các phương pháp điều trị bảo tồn trong vài tháng không hiệu quả hoặc nếu gân bị rách, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật để sửa chữa gân Achilles của bạn.
Bác sĩ Lê Minh Hiếu
Khoa Nội cơ xương khớp