Xét nghiệm amylase

  01:30 PM 16/11/2016

1. Nguồn gốc và thải trừ
- Nguồn gốc: Amylase là một nhóm các enzyme được sản xuất chủ yếu bởi tuyến tụy và các tuyến nước bọt, cùng với một phần ở gan, niêm mạc ruột non, buồng trứng và vòi trứng.
- Chuyển hóa trong cơ thể: Amylase giúp tiêu hóa các carbohydrate phức tạp (tinh bột...) thành các các carbohydrate đơn giản và dễ hấp thu hơn. Amylase có mặt trong máu, nước tiểu và trong một số dịch sinh học khác của cơ thể (nước bọt, dịch cổ chướng...). Khi có viêm tụy cấp, amylase tăng lên trong máu sau 3-6 giờ, đạt đỉnh sau 24 giờ và có thể trở lại bình thường sau 2-3 ngày.
- Thải trừ: Nước tiểu là con đường bài tiết amylase từ máu.

2. Bản chất của chất của xét nghiệm: Xác định hoạt độ amylase máu và các dịch cơ thể khác.
3. Amylase tăng cao trong các trường hợp:
- Viêm tụy cấp hay mạn tính. Trong viêm tụy cấp, amylase trong máu thường tăng lên gấp 4-6 lần so với giá trị tham khảo và thường cao song song với nồng độ lipase.
- Tắc nghẽn ống tụy và ung thư tuyến tụy.
- Mức tăng của amylase trong dịch phúc mạc có thể xảy ra trong viêm tụy cấp nhưng cũng có thể xảy ra trong các rối loạn bụng khác, chẳng hạn như tắc nghẽn ruột hoặc giảm lưu lượng máu đến ruột (nhồi máu), thủng ổ loét dạ dày tá tràng.
- Amylase cũng tăng trong viêm tụy mạn tính thường liên quan với chứng nghiện rượu, chấn thương, tắc nghẽn ống tụy.
- Viêm tụy cấp do thuốc (corticosteroid, dexamethason, mercaptopurin, furocemid...).
- Ngộ độc rượu cấp.
- Bệnh lý đường mật: sỏi ống mật chủ, viêm túi mật cấp...
- Suy thận giai đoạn cuối.
- Bệnh lý tuyến nước bọt: Viêm tuyến nước bọt cấp hay mạn tính. Tắc nghẽn ống dẫn nước bọt. Quai bị.
4. Amylase giảm trong các trường hợp
- Nồng độ amylase máu giảm ở một người có các triệu chứng viêm tụy có thể cho biết các tế bào sản xuất amylase của tuyến tụy bị tổn thương vĩnh viễn.
- Tổn hại gan nặng: Viêm gan nhiễm độc, nhiễm độc thai nghén, bỏng nặng.

5. Amylase trong nước tiểu
Amylase thải trừ qua nước tiểu cho nên xét nghiệm amylase nước tiểu có thể được chỉ định cùng hoặc sau một thử nghiệm amylase máu. Khi cần đánh giá hiệu quả điều trị và xác định mức độ amylase tăng hoặc giảm theo thời gian.

6. Chỉ định xét nghiệm
- Xét nghiệm amylase máu được chỉ định cùng với xét nghiệm lipase, để giúp chẩn đoán và theo dõi viêm tụy cấp tính hoặc mạn tính và các bệnh lý tụy khác.
- Thăm dò, chẩn đoán các sự cố viêm trong ổ bụng. Chẩn đoán và theo dõi viêm, tắc tuyến nước bọt.
- Trị số bình thường trong máu: 22-80U/L.
- Trị số bình thường trong nước tiểu: 42-321U/L.

7. Cách lấy mẫu:
Mẫu máu lấy vào buổi sáng: 2ml máu, không chống đông hoặc chống đông bằng lithiheparin, EDTA.

- Thời gian làm xét nghiệm mất 1 giờ. Trước khi làm bệnh nhân không cần chuẩn bị trước.

Khoa Sinh hóa – Bệnh viện TƯQĐ 108
Chia sẻ