Bệnh lao được gọi là trạng thái nhiễm vi khuẩn lao hoạt động, trong khi đó nhiễm lao tiềm ẩn (LTBI) được định nghĩa tình trạng đáp ứng miễn dịch dai dẳng đối với các kháng nguyên của vi khuẩn lao mà không có các bằng chứng về lâm sàng của nhiễm lao hoạt động. Như vậy cá nhân nhiễm lao tiềm ẩn sẽ không có các triệu chứng lâm sàng của bệnh lao, họ có thể nhiễm và mang vi khuẩn lao trong nhiều tháng hoặc là hàng nhiều năm và có nguy cơ để phát triển thành bệnh lao.
WHO khuyến cáo xét nghiệm LTBI và điều trị cho các quần thể có nguy cơ cao [2], cụ thể ở bảng.
Chính vì vậy xét nghiệm LTBI là 1 xét nghiệm được yêu cầu trong kiểm tra sức khỏe đối với các lưu học sinh, và các đối tượng công tác dài ngày từ các nước có tỷ lệ nhiễm lao cao như nước ta đến các nước có tỷ lệ thấp như Mỹ, Châu Âu, Úc…
Hiện chưa có tiêu chuẩn vàng cho xét nghiệm LTBI, WHO khuyến cáo 2 xét nghiệm có thể lựa chọn bao gồm Mantoux và xét nghiệm định lượng Interferon-Gamma (IFN-γ) (lượng Interferon-Gamma Release Assay, IGRA), trong đó kết quả của Mantoux bị ảnh hưởng trên những cá nhân đã được tiêm vắc xin BCG từ trước [3].
Quantiferon-TB Gold Plus (QFT) là 1 trong 2 xét nghiệm IGRA thương mại được Cơ quan thuốc và dược phẩm Hoa Kỳ cho phép lưu hành, là xét nghiệm máu đơn giản nhằm hỗ trợ phát hiện vi khuẩn lao. Xét nghiệm QFT định lượng interferon-gama (IFN-γ) được giải phòng từ tế bào T trong mẫu máu toàn phần của bệnh nhân khi được kích thích bằng các kháng nguyên đặc hiệu của vi khuẩn lao. Khác với test Mantoux không đặc hiệu cho vi khuẩn lao (vì dương tính với cả các trường hợp nhiễm trực khuẩn lao không điển hình NTM, hoặc tiêm vắc xin BCG trước đó) và phụ thuộc vào chủ quan người đọc, QFT đặc hiệu cho vi khuẩn lao và khách quan không phụ thuộc vào chủ quan được đọc.
Tổ chức Y tế thế giới nhận thức rằng để đấu tranh với bệnh lao một cách có hiệu quả thì chẩn đoán và điều trị đúng LTBI cũng như bệnh lao hoạt động đóng vai trò rất quan trọng, trong đó ngăn chặn bệnh lao bằng điều trị LTBI là một cấu phần quan trọng trong chiến lược thanh toán bệnh lao trên toàn cầu của WHO [2, 4].
Khoa Vi vinh vật, Bệnh viện TWQĐ 108 đã triển khai thực hiện xét nghiệm Quantiferon cho các bệnh nhân và các đối tượng có nhu cầu từ năm 2019. Mọi thông tin liên quan đến xét nghiệm được tiếp nhận thông qua số điện thoại 024.62784174, hoặc Email: visinh.bv108@gmail.com
TS.BS Bùi Tiến Sỹ
ThS.Bs Bùi Thanh Thuyết
Tài liệu tham khảo
1. WHO., Global tuberculosis report 2019.
2. WHO. Global tuberculosis report 2015.
3. WHO., Latent tuberculosis infection. Updated and consolidated guidelines for programmatic management. 2018.
4. Rutherford, M.E., et al., QuantiFERON(R)-TB Gold In-Tube assay vs. tuberculin skin test in Indonesian children living with a tuberculosis case. Int J Tuberc Lung Dis, 2012. 16(4): p. 496-502.