1. Ngừng thở khi ngủ là gì?
Ngừng thở khi ngủ là tình trạng luồng khí hít vào bị gián đoạn tạm thời hơn 10 giây, lặp đi lặp lại khi ngủ do tắc nghẽn đường thở hay do tổn thương thần kinh trung ương
Tình trạng ngừng thở khi ngủ kéo dài nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và có nguy cơ gây đột tử.
2. Những ai có nguy cơ cao mắc hội chứng ngừng thở khi ngủ?
Ngừng thở khi ngủ có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng thường gặp nhất là ở tuổi trung niên, nam nhiều hơn nữ. Những người có nguy cơ cao bị ngừng thở khi ngủ: béo phì (nguy cơ ngừng thở khi ngủ gấp 3 lần người bình thường); bất thường về cấu trúc đường hô hấp trên (phì đại amidan,V.A, hàm nhỏ, hàm ra sau, lưỡi quá to, tắc mũi...); nghiện rượu, sử dụng thuốc an thần, chất gây nghiện; trong gia đình có người bị ngừng thở khi ngủ; đang mắc các bệnh như đái tháo đường, tăng huyết áp, nhược giáp, suy tim, bệnh mạch máu não...
3. Dấu hiệu nhận biết hội chứng ngừng thở khi ngủ
Ngủ ngáy: là dấu hiệu phổ biến nhất. Bệnh nhân có những cơn ngừng thở về đêm, thở phì phò, hổn hển và cuối kỳ ngừng thở. Ngáy to nhất khi nằm ngửa, giảm khi nằm nghiêng.
Mệt mỏi cả ngày: người bị ngừng thở khi ngủ thường mệt mỏi, khó tập trung trong công việc, suy giảm trí nhớ, thay đổi tính tình, dễ cáu gắt.
Buồn ngủ vào ban ngày: bệnh nhân có thể ngủ trong khi đang làm việc, thậm chí khi đang lái xe.
Đau đầu khi thức dậy: nguyên nhân do giảm nồng độ oxy não trong đêm.
4. Tác hại của hội chứng ngừng thở khi ngủ
Ngừng thở khi ngủ do tắc nghẽn là nguyên nhân hàng đầu gây buồn ngủ ban ngày, dẫn đến làm tăng nguy cơ tai nạn ô tô, khó khăn trong công việc và rối loạn chức năng tình dục. Mối quan hệ với người thân xung quanh có thể bị ảnh hưởng xấu vì tiếng ồn khi ngủ, trằn trọc của bệnh nhân.
Những bệnh nhân bị ngừng thở khi ngủ không được điều trị nếu có huyết áp bình thường thì nhiều khả năng sẽ bị tăng huyết áp trong vòng 5 năm tiếp theo. Tình trạng thiếu oxy về đêm lặp đi lặp lại và gián đoạn giấc ngủ có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch: suy tim, rung nhĩ và các rối loạn nhịp tim khác, gan nhiễm mỡ và đột quỵ. Nguy cơ đột quỵ và tử vong tăng lên ngay cả khi kiểm soát các yếu tố nguy cơ khác (ví dụ như tăng huyết áp, tiểu đường…) . Tuy nhiên, sự ảnh hưởng của ngừng thở khi ngủ do tắc nghẽn đối với những rối loạn phổ biến này hiện chưa được đánh giá đúng mức.
5. Chẩn đoán và điều trị hội chứng ngừng thở khi ngủ
Đo đa ký giấc ngủ: là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán ngừng thở khi ngủ. Máy ghi lại được tất cả những thay đổi sinh lý xảy ra trong giấc ngủ và hoàn toàn không gây đau đớn. Bệnh nhân có thể tự đo tại nhà với máy chuyên dụng.
Nội soi tai mũi họng: giúp phát hiện các bệnh lý, cấu trúc gây hẹp tắc đường thở. Ngoài ra, nội soi ống mềm khi ngủ giúp chẩn đoán chính xác các vị trí hẹp tắc. Bệnh nhân sẽ được gây ngủ và theo dõi bởi bác sĩ gây mê. Sau đó bác sĩ Tai Mũi Họng sẽ tiến hành nội soi kiểm tra chính xác vùng tắc nghẽn và mức độ tắc nghẽn khi bệnh nhân ngủ để có thể tìm ra phương pháp điều trị phù hợp nhất cho bệnh nhân.
Điều trị những bệnh nhân mắc hội chứng ngừng thở khi ngủ ở mức độ nhẹ: giảm cân, dùng gối tránh ngáy, ngủ nghiêng, thay đổi lối sống như giảm bia rượu, thuốc lá… Ngoài ra có thể dùng dụng cụ hỗ trợ gắn miệng đẩy hàm, điều trị viêm mũi dị ứng, bệnh lý Tai Mũi Họng gây hẹp tắc đường thở nếu có. Với những bệnh nhân ở mức độ trung bình hoặc nặng: đeo máy thở áp lực dương liên tục CPAP khi ngủ hoặc phẫu thuật chỉnh hình màn hầu-lưỡi gà (UPPP).
Hiện nay khoa Tai Mũi Họng đã triểu khai khám và điều trị những bệnh nhân ngừng thở khi ngủ do nguyên nhân tắc nghẽn mang lại hiệu quả cao.
Để được tư vấn và điều trị các bệnh lý Tai Mũi Họng, Quý bệnh nhân có thể liên hệ: ( Hotline 24/7: 033 212 1974/098 226 0779/024 627 84109
BS Nguyễn Trung Việt, TS Nguyễn Tài Dũng – Khoa Tai Mũi Họng, Bệnh viện TWQĐ 108